De perimenopauze is een periode in een vrouwenleven die gepaard kan gaan met verschillende klachten en beperkingen waarvan opvliegers het bekendst zijn. Daarnaast heeft de perimenopauze impact op het lichamelijk en psychisch functioneren gedurende een periode die gemiddeld vijf tot elf jaar kan duren. De aandacht voor de effecten van de overgang nemen toe in de maatschappij omdat in toenemende mate vrouwen in deze leeftijdscategorie blijven werken.

Vrouwen hebben het alleenrecht van de ‘menses' ofwel maandelijkse stonden. Niet hun hele leven. Het betreft alleen de periode tussen ruwweg hun twaalfde en vijftigste levensjaar. Zijn ze in die periode zwanger, dan menstrueren ze niet. Al met al valt het dus wel mee, zou je als man zeggen. Toch valt het vaak nogal tegen.

Er komt een vrouw bij de bedrijfsarts. Ze meldt zich bij je en zegt: ‘Ik ga een ivf-behandeling volgen, maar ik wil niet dat mijn werkgever dat weet en zeker niet mijn collega's'. In de meeste cao's is tegenwoordig geregeld dat er recht is op loondoorbetaling bij verzuim vanwege een infertiliteitsbehandeling. Er zijn bedrijven die dit opgenomen hebben in een zwangerschapsprotocol.

‘Bekkenklachten' of zwangerschapsgerelateerde bekkenpijn (ZGBP) is een veelvoorkomende oorzaak van ziekteverzuim onder vrouwen tijdens de zwangerschap en na de bevalling.1 Hoewel de klachten meestal zelflimiterend zijn, houdt ruim een kwart van de vrouwen aanhoudende klachten.2,3

Bij de werkgevers die landelijk in het nieuws zijn met grensoverschrijdend gedrag werken ook bedrijfsartsen. Toen ik eind 2023 gevraagd werd om hiervoor als bedrijfsarts te komen werken had ik mijn bedenkingen. Ik wil namelijk dat werknemers in een veilige en gezonde omgeving kunnen werken. Ik gaf mijn bedenkingen het voordeel van de twijfel en ben gestart.

Het bespreekbaar maken van menstruatieklachten zoals endometriose wordt door vrouwen nog altijd als taboe ervaren.

Tussen het eerste gepubliceerde artikel van Marije Geukes en de uiteindelijke verdediging verstrijkt ruim twaalf jaar. Dit getuigt van een enorm doorzettingsvermogen om dit onderwerp goed op de agenda te zetten. De maatschappelijke ontwikkelingen tussen 2012 en nu zijn zodanig dat de menopauze en alle klachten die daarmee kunnen samenhangen, steeds meer in de belangstelling staan. Het aantal vrouwen tussen de 40 en 65 jaar op de arbeidsmarkt neemt enorm toe, zodat ook de economische impact van niet goed functioneren door de overgang groter wordt.

Vrouwspecifieke aandoeningen en klachten zijn van alle tijden. Toch blijft de erkenning en wetenschappelijke onderbouwing ervan achter. De artikelen in dit themanummer laten zien hoe groot de impact is en hoezeer een vrouwspecifieke benadering nodig is. Van overgangsklachten tot zwangerschapsdiscriminatie: tijd voor verandering.

De doelgroep is breed - alle zorgverleners in het veld - en de groep auteurs divers, maar overwegend gynaecoloog. Dat is naar mijn mening meteen ook de kracht én zwakte van dit boek.

Het Belgische federale parlement vroeg in april 2023 aan het KCE om de endometriosezorg in België grondig te bestuderen en voorstellen te formuleren voor verbetering.