Tim ‘S Jongers, auteur van dit boek, groeide op in een arm Vlaams gezin. Leren werd niet aangemoedigd. Hij studeerde pas op latere leeftijd en deed vervolgens onderzoek naar armoedeproblematiek. In contacten met professionals en beleidsmakers merkte hij hoeveel misverstanden er over armoede bestaan. Dit bemoeilijkt effectieve maatregelen.
Een hardnekkig misverstand vloeit voort uit het meritocratische idee van gelijke kansen. ‘Succes is een keuze’ zeg maar; het idee dat mensen met een mooi inkomen daar hard voor hebben gewerkt en dat wie in armoede leeft zijn kansen niet benut. Was het maar zo simpel! Tim ‘S Jongers blikt in zijn boek terug op zijn persoonlijke geschiedenis om de lezer (vaak hoogopgeleid en welvarend) een idee te geven van wat armoede betekent en hoe moeilijk het is om je positie te verbeteren als je vanuit thuis niks meekrijgt. Steeds verbindt hij zijn eigen ervaringen met relevante onderzoeksbevindingen.
Niet alleen gebrek aan geld
Zo wordt duidelijk dat het bij armoede niet alleen gaat om een gebrek aan geld. Het grootste knelpunt is de daarmee samenhangende bestaansonzekerheid. Die werkt verlammend. Langdurige stress leidt ook tot lichamelijke en geestelijke gezondheidsklachten of verergert deze. En wie chronisch ziek of arbeidsongeschikt is, heeft een driemaal grotere kans op problematische schulden.
Worstelen met procedures
Nederland kent tal van regelingen om mensen in armoede te helpen. Zo zijn er 27 inkomensondersteunende maatregelen voor mensen in de bijstand. Maar wie kent die? Wie worstelt zich door de aanvraagprocedures heen? En wie durft nog een aanvraag te doen na de toeslagenaffaire?
‘S Jongers vindt het belangrijk om ervaringsdeskundigen te betrekken bij het ontwikkelen van armoedebeleid om te voorkomen dat, vaak met de beste bedoelingen, voorzieningen worden ontwikkeld die onvoldoende bijdragen aan een oplossing. Ook moet de overheid in haar beleid meer rekening houden met burgers in armoede. Die worden nogal eens vergeten.
▶ Joost van der Gulden is plaatsvervangend hoofdredacteur van TBV, Ottersum. Contact: joost.vandergulden@icloud.com
