De oudste sociaalgeneeskundige beroepsopleiding van Nederland is jarig. Zestig jaar Nijmeegse bedrijfsartsenopleiding! Zestig jaar verbonden met de Nijmeegse universiteit. De opleiding groeit en bloeit. Zij heeft nu 235 aios in opleiding, en leidt sinds zeven jaar ook verzekeringsartsen op. Volop reden voor een feestje. Dat zou een jubileumcongres moeten zijn, maar in coronatijd kan dat niet. Dus logden op 19 november 2020 meer dan 300 mensen in voor het webinar Opleiden en ontwikkelen van talent.
Joost van der Gulden, alweer vijftien jaar hoofd van de SGBO, opent het webinar. “Ik ging naar de kleuterschool toen de SGBO in 1960 van start ging”, meldt hij. Over ontwikkelen gesproken! Joost wijst op het woord ‘ontwikkelen’ in het logo van de SGBO. Dat is nieuw. Om bij te blijven moeten professionals zich een werkleven lang ontwikkelen. Probeer nieuwsgierig te blijven! Je kunt lang in dit vak werken als je maar steeds blijft vernieuwen. Bijvoorbeeld door praktijkopleider te worden.
Bas Bloem, hoogleraar neurologie, is op allerlei fronten rond Parkinson bezig met zorgontwikkeling. Hij geeft een aantal gouden tips voor een glanzende carrière. “Woeker met je talenten! Ken de weg naar succes! Dat is nooit een rechte weg. Je komt voortdurend tegenslagen tegen. Daar kom je overheen. Als je maar een droom en een doel hebt.” Bloem wilde al heel jong neuroloog worden omdat zijn moeder MS had. Later switchte hij naar Parkinson. “Je moet bereid zijn je doelen bij te stellen. Steeds weer bochtjes nemen. Maar hou je droom in gedachten. Laat je door helden inspireren!” Bloem somt een reeks helden uit de neurologie en de sportwereld op. Uit eigen ervaring bombardeert hij zijn gehoor met tips voor succes. “Probeer de zorg zo in te richten zoals je zelf behandeld zou willen worden. Zie de patiënt als partner. Ga naar het buitenland als het even kan. Combineer klinisch werk met research. Je wordt er een betere dokter van.”
Na een vrolijk intermezzo met korte boodschappen van oud-cursisten volgt een vraaggesprek met de twee kersverse hoogleraren Sylvia van der Burg en Frederieke Schaafsma, afgenomen door de aios Romy Voncken en Bart van Leeuwen. Motto: Samen werken aan de versterking van de bedrijfs- en verzekeringsgeneeskunde. Dat leidt tot interessante statements en nieuwe terminologie. Zo zit Sylvia helemaal op de lijn van de genetwerkte zorg. “Arbeidsparticipatie is een behandeldoel! De bewustwording bij de curatievelingen is op gang gekomen. Iedereen moet over zijn eigen schaduw heen stappen. Wij moeten ons meer profileren en minder afwachten. We hebben boegbeelden nodig die bij Op1 aan tafel kunnen. En daar elkaar niet gaan bestrijden.” Misschien zien we Sylvia binnenkort bij Op1!
Frederieke haakt aan: “We moeten meer de media opzoeken, vooral in positieve zin. Bedrijfsarts is een gaaf en relevant vak. Dat moeten we met meer trots uitdragen. Ons niet negatief uitlaten over ons vak, zoals wel vaker in Medisch Contact gebeurt: dat zet de bedrijfsarts op een 0-1 achterstand.” Nou, die kan ik als kritische MC-blogger in mijn zak steken!
Werknemers snappen niet dat een bedrijfsarts en een verzekeringsarts verschillend naar hun probleem kijken, zegt Frederieke. “We hebben hetzelfde kennisgebied. We moeten vanuit die basis kijken naar de belastbaarheid. Als je dat goed doet wordt ook inzichtelijk waardoor het oordeel van de bedrijfsarts over re-integratie ogenschijnlijk kan verschillen met de beoordeling van de arbeidsmogelijkheden zoals die voor de WIA plaatsvindt.”
En hoe ziet de onderzoeksagenda van de hooglerareneruit? Sylvia wil meer aandacht besteden aan de genetwerkte zorg. Moeilijk begrip voor de aios. Frederieke denkt aan de stressfysiologie. “Wat doet stress in het lijf? Het werk van veel mensen wordt steeds intensiever! Kan ik nog gauw naar de wc voor de volgende Zoom-meeting? In Nijmegen loopt al onderzoek hiernaar. We mogen de biologie niet vergeten! We hebben de laatste tijd mis-schien te veel gekeken naar de psychosociale kant van stress en de biologie verwaarloosd. Ook het alom aanwezige fenomeen burn-out moeten we biopsychosociaal aanvliegen.”
De volgende kersverse hoogleraar die het woord krijgt is Karin Proper. De titel van haar voordracht vanuit huis is Aandacht voor gezond werken. Karin was secretaris van de Kwaliteitstafel. Die heeft onlangs de kennisagenda opgeleverd. Karin legt heel precies uit hoe die tot stand is gekomen. “Op www.semble.nl/kwaliteitstafelBGVG vind je alle producten van de Kwaliteitstafel, ook het uiteindelijke advies aan de staatssecretaris van SZW.” Dat behelst onder meer de aanpak van het capaciteitstekort aan bedrijfs- en verzekeringsartsen. Voor de komende vier jaar adviseert de Kwaliteitstafel een noodfonds voor de opleidingen. Uiteindelijk moet er een landelijk opleidingsfonds komen. Of de staatsecretaris gevolg geeft aan het advies moeten we afwachten. Hij kon niet bij de aanbieding van het advies zijn, maar stuurde een videoboodschap. Geen goed signaal, denk ik.
‘I have no special talent. I am only passionate curious’
De vierde vrouwelijke hoogleraar die op dit webinar het woord krijgt is Nynke van Dijk. Zij is hoogleraar onderwijs en opleiden van de huisartsenopleiding Amsterdam UMC en spreekt over talent ontwikkelen en opleiden. “Hoe zorgen we ervoor dat mensen zich blijven ontwikkelen? Het onderwijsstelsel zit ons daarbij in de weg. Al die diploma’s en registraties suggereren dat je ‘klaar’ bent. Maar kennis ontwikkelt zich. Er zijn nieuwe vaardigheden nodig om ons werk te doen. Soms zijn beroepsgroepen niet meer nodig. Leren is nooit klaar. We moeten stoppen met het denken in afgeronde opleidingen. Ze zijn geen eindpunt maar beginpunt.” En dan komt – onvermijdelijk – het overbekende, maar toch relevante citaat van Eric Hoffer. Een doordenker! In times of change learners inherit the earth; while the learned find themselves beautifully equipped to deal with a world that no longer exists. Het belangrijkste is nieuwsgierigheid. Die blijft. “Die heeft u allemaal”, stelt Nynke. ‘I have no special talent. I am only passionate curious.’
Bij de afsluiting kun je de SGBO feliciteren. Ik doe dat bij deze, als oud-cursist van de elfde cursus 1981-1983. Ad multos annos! Ria Sandbrink, oud-instituutsopleider, laat haar hart in een videoboodschap spreken. “Behoud de kleinschaligheid en de aandacht voor de individuele aios. Dat is maatwerk!”
Na de officiële afsluiting komen nog historische foto’s voorbij. Ik zie vroegere cursusgroepen in het Bisschop Hamerhuis. Toch nog even een terugblik op die zestig jaar. De nestgeur van de SGBO. Those were the days.
Al met al een zeer geslaagd webinar, geheel van deze tijd, voor en door een jongere generatie dan die waartoe ikzelf behoor. En heel positief met een dikke 7,9 geëvalueerd.
