De contouren: om te beginnen wordt het al oude KNMG-dogma van scheiding tussen behandeling en controle definitief ten grave gedragen. Verzuimbegeleiding wordt namelijk in de curatieve sector gepositioneerd. Want, zo stellen de schrijvers, ‘met betrekkelijk geringe inspanning kunnen huisartsen, gz-psychologen en andere medisch specialisten de verzuimbegeleiding zo in hun dagelijkse praktijk meenemen’. Dat is toch wel een dingetje.

Ook een ander fundament van het huidige sociale zekerheidstelsel, het risque social, moet op de schop en wordt vervangen door risque professionel-stelsel. Want het moet lonen om een beroepsziekte te hebben op basis van het principe dat de vervuiler betaalt. Ook die hakt erin.

En ten slotte en zeker niet minder spectaculair: ‘de arbeidsgeneeskunde moet deel gaan uitmaken van de reguliere zorg én betaald vanuit basispakket ZVW. De bedrijfsarts moet daarvoor worden losgekoppeld van haar huidige klanten (de bedrijven) en de bedrijfsarts zelf wordt omgebouwd tot arbeidsgeneeskundige die als anderhalfslijns specialist in een gezondheidscentrum gaat werken’.

Alles overziend impliceert dit het einde van de bedrijfsarts, het achterliggende businessmodel en daarmee ook het einde van de arbodiensten. Ja, das war einmal. Dit alles ten bate van het betere.

De blauwdruk van Burggraaff en Wiersma komt niet zomaar uit de lucht vallen. De hang naar terugkeer in de zorg is onder bepaalde groepen bedrijfsartsen altijd (erg) groot geweest. De schrijvers blijken voort te borduren op het spraakmakende KPMG Plexus rapport Scenariostudie arbeidsgerelateerde zorg uit 2013. In deze studie werd op verzoek van SZW een vijftal basisscenario’s voor de toekomst van de bedrijfsgezondheidszorg uitgewerkt. Dit voorstel lijkt een creatieve combinatie van klinische arbeidsgeneeskunde in de tweede lijn (scenario 2), het model zonder bedrijfsarts (scenario 3) én specialisering binnen de eerste lijn (scenario 5). Kortom: voor ieder wat wils. En, ook niet onbelangrijk, het sluit nauw aan bij het KNMG-rapport Zorg die werkt (2017) over de arbeidsarts én de vigerende strategie van de NVAB breng de bedrijfsarts terug in de zorg.

Maar Rutte 2 koos op basis van een totaal verdeeld SER-advies in 2014 niet voor een grote stelselwijziging, maar voor aanpassingen binnen het huidige stelsel (scenario 1). Een marsroute die het huidige kabinet ook volgt. Intussen zijn zowel het Plexus, als het KNMG-rapport diep weggezakt in het ronde archief. Het Plexus-rapport is zelfs niet meer op internet terug te vinden. En ook de NVAB-strategie – de arbeidsarts werkend in gezondheidscentrum betaald vanuit basispakket – is een stille dood aan het sterven.

Het plan van Hans Burggraaff en Adriaan Wiersma oogt als een bedrijfsartsenvariant van het Nationaal ZorgFonds van de SP en komt mij weinig realistisch over. Maar toch verdienen zij alle credits voor hun dappere poging het debat en de discussie over de toekomst van de bedrijfsarts los te trekken. Je moet schieten om te kunnen scoren, zei ons aller Johan Cruijff al. Wellicht helpt dit om de chronische identiteitscrises, waarin de NVAB zichzelf zo kunstig heeft gemanoeuvreerd te doorbreken. De tijd lijkt er meer dan rijp voor. Ik kies voor andere aanvliegroute.

Mijn stelling is: een fusie tussen NVAB en NVVG is op korte termijn noodzakelijk én onontkoombaar. Nu u weer!