Wat is de overeenkomst tussen alcohol- en middelenmisbruik enerzijds en een epidemie anderzijds? Maar liefst twee referaten opgenomen in de special van dit TBV bespreken artikelen met het woord 'epidemie' in hun titel. Waar de corona-epidemie in korte tijd de samenleving weet stil te leggen, maar vroeg of laat aan zijn aftocht moet beginnen, lijkt het alsof aan de opmars van opiaten en andere verslavende middelen voorlopig nog geen einde komt.
We hebben het dus over een ernstig en omvangrijk probleem dat in vele opzichten ook zijn weerslag kan hebben op werk. Genoeg reden dus om daar een keer een TBV-special aan te wijden.
We hebben het niet alleen over de ‘klassiek’ verslaafde populatie, maar ook, en misschien wel vooral, over veel gewone burgers die door voorschrijvende dokters een geneesmiddelenverslaving hebben opgelopen en daarin gedurende vele jaren (soms levenslang) worden ondersteund. Zie ook daarvoor de referaten van Weel.
Als je dan de bespreking van de Nationale Drug Monitor door Van der Gulden leest, lijkt het in Nederland wel mee te vallen met het opiaatgebruik, want daar gaat het vooral om. Maar vergis u niet. Ook hier en in de rest van Europa is het medicinale opiaatgebruik in het afgelopen decennium fors toegenomen en hebben wij waarschijnlijk nog onvoldoende zicht op wat de invloed daarvan is op de arbeidsproductiviteit.
Ook als het om middelengebruik gaat zijn artsen gewone mensen. Dat blijkt uit het artikel van Matton over de organisatie Arts in Nood. In België kunnen artsen met psychische problemen, waaronder die gerelateerd aan middelenmisbruik, daar terecht voor ondersteuning en begeleiding naar professionele hulp. Er heerst namelijk nogal een taboe in de medische wereld op het vragen om hulp bij psychische problemen. Interessant is dat deze organisatie bij haar hulpverlening op individueel niveau ook stuit op problemen van structurele aard met onder andere aantasting van de persoonlijke waarden en zingeving van de arts tot gevolg. Bij sociaal geneeskundigen speelt dit mogelijk een nog grotere rol door gebrek aan waardering vanuit de behandelende sector en het gegeven dat cliënten ons niet altijd graag zien komen.
Dat het om een serieus probleem gaat blijkt ook uit het referaat van Van Rafelghem. Er zijn aanwijzingen dat problematisch alcoholgebruik samengaat met verminderde deelname aan preventief onderzoek, waardoor in mijn ogen het risico op verder afglijden alleen maar groter wordt. Met uiteindelijk ernstig vermijdingsgedrag, onacceptabel disfunctioneren en mogelijk doorhaling van de inschrijving van de arts in het BIG-register als gevolg, zo blijkt uit de bespreking van twee tuchtzaken door Sorgdrager. Nul is de norm, luidt dan ook de KNMG-gedragsregel, voor u gelezen door Van Kruysbergen.
Wat langdurige verslaving voor invloed heeft op het kunnen verrichten van werk komt op een verhelderende manier aan bod in het artikel van Dekker. Zijn ervaring is dat voor de meeste harddrugsverslaafden, ook al zijn zij al jaren clean, Beschut Werk het hoogst haalbare is.
In dit extra dikke nummer is natuurlijk ook plaats voor andere onderwerpen. Zo betogen Krijger-Vossen en Weel dat de sterk verbeterde prognose van borstkanker noopt tot heroverweging van de aanbeveling in het verzekeringsgeneeskundig protocol om de wens van de cliënt leidend te laten zijn bij de beoordeling – als gevolg waarvan, ongeacht prognose en functioneren, tot volledige en duurzame arbeidsongeschiktheid kan worden besloten. Een aanbeveling die al frictie gaf met de vigerende wet- en regelgeving en waarvan nu op grond van de medische ontwikkelingen kan worden afgeweken in voorkomende gevallen.
Het tweejaarlijkse EUMASS-congres dat in september zou plaatsvinden is ten prooi gevallen aan de coronacrisis en doorgeschoven naar september 2021. Alle voorbereidingen waren getroffen en het leek de redactie een goed idee om u als ‘opwarmertje’ een kijkje in de keuken te gunnen van de wetenschappelijke commissie. Mede omdat tijdens het interview het recente EUMASS-rapport over vormen van taakoverdracht uitgebreid aan de orde kwam, wilden we publicatie niet uitstellen. Een ‘warmhoudertje’ dus.
