Haitze de Vries is bewegingswetenschapper. Hij werkt bij de afdeling Gezondheidswetenschappen in Groningen, waar hij zich onder andere bezighoudt met de academisering van de sociale geneeskunde. Lotte Kors heeft een achtergrond in de gezondheidswetenschappen, werkt als onderzoeker en daarnaast als onderzoeks- en kwaliteitsmedewerker. De Vries en Kors werkten allebei mee aan het DIPI-onderzoek, samen met hun collega Heleen Dorland, onder leiding van Sandra Brouwer. In dit project onderzochten ze hoe bedrijfsartsen beter rekening kunnen houden met de ziektepercepties en gezondheidsvaardigheden van praktisch geschoolden, en hoe de re-integratiebegeleiding van deze groep verbeterd kan worden.

DIPI staat voor Dyadic Illness Perception Intervention. ‘Er was een oproep van ZonMw, voor onderzoek binnen het programma ‘Werken is gezond’, gericht op het verbeteren van de gezondheid van mensen in lage sociaaleconomische positie, die vaak minder opleiding hebben genoten. In dit project noemen we deze groep praktisch geschoolden,’ vertelt De Vries. ‘De gezondheidsverschillen in Nederland zijn vrij groot. Daar wordt in veel onderdelen van de samenleving iets aan gedaan, bijvoorbeeld ook in scholen, wijken en sportverenigingen. Bij ‘Werken is gezond’ gaat dit via de werkplek.’

Omgeving betrekken
‘We onderzoeken dus ziektepercepties, dat zijn gedachtes en ideeën die mensen hebben over hun aandoening of chronische ziekte, en gezondheidsvaardigheden. Dat is het vermogen van iemand om informatie over gezondheid te vinden en te begrijpen, maar ook om die toe te passen op zichzelf. Praktisch geschoolden hebben gemiddeld beperktere gezondheidsvaardigheden, is uit eerder onderzoek gebleken.’ Een andere reden om dit onderzoek op deze groep te richten, is dat interventies in de bedrijfsgezondheidszorg bij hen vaak minder goed aansluiten en daardoor minder effectief zijn. Daarom wilden de DIPI-onderzoekers een interventie ontwikkelen die wél aansluit.

Die interventie is er nu, vertelt Lotte Kors. ‘We hebben al 12 bedrijfsartsen getraind volgens de DIPI-principes. Zij kunnen dit toepassen in hun spreekuur, dat is de interventie.’ Die principes houden onder andere in dat artsen in de communicatie goed aansluiten bij de gezondheidsvaardigheden van degene die voor hen zit. Dit geldt niet alleen voor bedrijfsartsen, maar ook voor verzekeringsartsen en andere professionals, benadrukt De Vries. Een ander belangrijk principe is het betrekken van iemands naasten. ‘Ziektepercepties worden vaak gedeeld met naasten,’ stelt hij. ‘Het is verstandig om die omgeving erbij te betrekken, want naasten hebben veel meer invloed dan een arts.’

‘De training bestaat uit een trainingsmap met handleiding en twee middagen met daarin rollenspellen,’ vertelt Kors. ‘Ook namen we achteraf, als de bedrijfsarts de principes had toegepast in het spreekuur, vragenlijsten af bij werknemers om te zien of er iets is veranderd. De bedrijfsartsen hebben we geïnterviewd, om te zien of er bewustwording is gecreëerd.’ Daarnaast produceerden de onderzoekers folders over veelvoorkomende aandoeningen, zodat medewerkers thuis de informatie nog eens kunnen nalezen met hun naasten. ‘De training voor bedrijfsartsen werd positief geëvalueerd, de uitkomsten van de vragenlijsten worden momenteel geanalyseerd,’ vertelt Kors.

Voor de toekomst hopen De Vries en Kors dat de training blijft voortbestaan en wordt aangeboden door de verschillende opleidingen tot bedrijfs- en verzekeringsarts. In de tussentijd is er veel informatie beschikbaar voor artsen. Zo is er een factsheet, zijn de folders beschikbaar op de website en is er op dinsdag 30 november 2021 een webinar, van 15.00 – 16.30 uur. Tijdens het webinar vertellen de onderzoekers uitgebreid over de nieuwe interventie en vindt er een rondetafelgesprek plaats met professionals uit het werkveld. Het programma staat inmiddels ook op de website.