Het blijft een uitdaging een betrouwbaar beeld te krijgen van de blootstelling van Belgische werknemers aan chemische producten. In dit onderzoek ontwikkelden we een 'hazardous chemical Products Register for Occupational use in Belgium' (PROBE) met als doel in kaart te brengen in hoeverre medewerkers in contact komen met 22 gevaarlijke chemische stoffen. Met behulp van peilpraktijken werden de blootstellingsgegevens systematisch verzameld en geanalyseerd.
Peilpraktijken zijn een vorm van surveillancesysteem om epidemiologische gegevens met betrekking tot de blootstelling en gezondheid te verzamelen. Het systeem van peilpraktijken heeft zich al meermaals bewezen als een valide methode, bijvoorbeeld in de Belgische huisartsgeneeskunde en de arbeidsgeneeskunde in Nederland (PIM) en Frankrijk (SUMER).
Methodologie
Voor deze studie werden 47 arbeidsartsen gerekruteerd en ondergebracht in het peilpraktijknetwerk. Aan deze arbeidsartsen werd gevraagd om samen met de werknemer een online blootstellingsvragenlijst in te vullen. Dit gebeurde tijdens de periodieke gezondheidsbeoordeling. De 47 betrokken arbeidsartsen hebben op deze manier uiteindelijk in totaal 666 werknemers bevraagd.
Resultaten
Onze studie toont aan dat 47 procent van de bevraagde werknemers tijdens de laatste werkweek was blootgesteld aan één of meer gevaarlijke chemische producten uit de lijst van prioritaire stoffen die werd gehanteerd in deze studie (figuur 1).
Figuur 1
Belgische werknemers (n=666) die al dan niet blootgesteld zijn aan chemische producten tijdens de voorbije arbeidsweek.
Uit de resultaten blijkt dat vooral mannen in aanraking kwamen en dat het gros tewerkgesteld is in de sector ‘productie en fabricage’ en zich bevindt in de leeftijdscategorie van ≥ 50 jaar. De meest getroffen bedrijven zijn de kleinere ondernemingen (< 6 werknemers, 6 – 20 werknemers en 20 – 51 werknemers).
Dieseluitlaat
De chemische stoffen die het meest frequent werden gerapporteerd als bron van beroepsmatige blootstelling tijdens de laatste arbeidsweek omvatten: dieseluitlaat, lasrook, tolueen, houtstof, benzeen, kristallijn silica, formaldehyde, asbest en lood. Het gaat in de meeste gevallen om een zeer zwakke tot zwakke blootstelling, de duur van de blootstelling varieert sterk van minder dan 2 uur tot meer dan 20 uur tijdens de voorbije arbeidsweek.
Tevens zien we dat het gebruik van preventieve maatregelen voor verschillende stoffen ontoereikend is. Dieseluitlaat scoort hierbij het slechtst: 54 procent van de bevraagde werknemers beschikte niet of maakte geen gebruik van CBM’s en PBM’s.
Boodschap voor arbeidsartsen
Het onderzoek toont aan dat het systeem van peilpraktijken een goede methode is om een preciezer beeld te krijgen van de blootstelling van de Belgische werknemers aan chemische stoffen. Dit systeem kan dan ook als plan van aanpak worden aanbevolen om in de toekomst op grotere schaal te implementeren. Zo kunnen dit soort data worden verzameld en in een arbeidsgeneeskundige context worden geplaatst. Het systeem van peilpraktijken kan elk jaar herhaald worden, waarbij de focus telkens ligt op een andere problematiek.
‘Het systeem van peilpraktijken kan worden aanbevolen voor gebruik op grotere schaal’
De volledige publicatie lees je in JOEM. PROBE Study: A sentinel surveillance system to monitor exposure of Belgian employees to hazardous chemicals: A feasibility study, J Occup Environ Med. 2020 Dec;62(12):e748-e753. Sara Pauwels, Celien Swinnen, Anne-Marie Temmerman, Steven Ronsmans, Dorina Rusu, Antoon De Schryver, Lutgart Braeckman, Lode Godderis.
