Burn-out is een veelvoorkomende oorzaak van ziekmelding onder de beroepsbevolking. Het artikel van Arno van Dam geeft een overzicht van verschillende inzichten, diagnostiek, pathogenese en behandeling van de klinische burn-out.
Er bestaat geen eenduidige definitie. En consensus over welke classificatie gehanteerd dient te worden ontbreekt. Het is daarom onduidelijk of onderzoeksbevindingen uit de klinische psychologie toepasbaar zijn in de algemene populatie. Om de diagnose klinische burn-out te stellen kunnen clinici niet enkel varen op vragenlijsten, omdat deze niet onderscheidend zijn voor andere mentale aandoeningen.
Chronische stress
Klinische burn-out wordt omschreven als jarenlange chronische stress die men als ‘normaal’ is gaan zien. Er zijn verschillende fasen in de pathogenese: (1) gebrek aan hersteltijd van stressoren in werk én privé, (2) aanpassing van het stresssysteem, (3) chronische stress, en (4) pseudopsychopathologie waarbij coping faalt. In het laatste stadium (5) is sprake van klinische burn-out. Er is motivatiegebrek en gevoel van controleverlies. Hierdoor ontstaat een (onbewuste) associatie met falen. Het lukt niet meer om adequate copingstrategieën te hanteren.
De verschillende inzichten hebben impact op de behandeling. Er zijn geen harde conclusies te trekken uit de effectiviteit van behandelprogramma’s op zich. Wel ervaren de meeste patiënten aanzienlijke verbetering na behandeling. Er zijn drie fasen te onderscheiden.
In fase 1 (crisis) is sprake van ernstige vermoeidheid en angst. Men probeert hier nog verplichtingen op werk en privé te volbrengen. De behandelaar schept realistische verwachtingen over herstel en richt op het hervinden van balans. Verplichtingen worden gedurende enkele weken geschrapt. Fase 2 (herstel) kenmerkt zich door normalisatie van het stressniveau. Men werkt aan gedoseerde opbouw van activiteiten: eerst privé, gevolgd door re-integratieactiviteiten. Cognitieve klachten houden vaak langer aan dan vermoeidheidsklachten. Voor re-integratie is het belangrijk om rekening te houden bij aanbieden van complexe cognitieve taken. In fase 3 (terugvalpreventie) is men nagenoeg hersteld. Er wordt onderzocht hoe de burn-out is ontstaan en terugval voorkomen wordt. Nu pas wordt aanvullende behandeling, zoals psychotherapie of cognitieve gedragstherapie, geadviseerd.
Actief begeleiden
Van Dam laat zien dat kennis over de verschillende inzichten omtrent burn-out relevant is. Daarmee kan de bedrijfs- en verzekeringsarts actief begeleiden, meedenken over behandeling én adviseren over re-integratie.
Arno van Dam. 2021. A clinical perspective on burnout: diagnosis, classification, and treatment of clinical burnout. European Journal of Work and Organizational Psychology. DOI: 10.1080/1359432X. 2021.1948400.
