In toenemende mate hebben patiënten voorafgaand aan een spreekuur met bedrijfs- of verzekeringsarts al zelf zitten Googelen. Ze (denken) precies te weten wat ze hebben en hoe daarmee moet worden omgegaan .
De wetenschappelijke waarde van informatie op het net is echter nogal wisselend. Hoe ga je hier als arts mee om? Afwijzen of negeren helpt in ieder geval niet of kan zelf averechts werken: het vertrouwen in de “echte” dokter kan daardoor verminderen.
Wat helpt dan wel? De volgende punten kunnen behulpzaam zijn:
1. Help de patiënt in zijn zoekproces
Het is goed om te weten hoe een zoekmachine werkt. Google beoordeelt nadrukkelijk niet de wetenschappelijke waarde van de informatie die wordt aangeboden. De meeste algoritmes plaatsen de meeste populaire informatie bovenaan. En dat hoeft niet logischerwijs de beste informatie te zijn. Ook kan de best betalende aanbieder bovenaan komen te staan. Bijvoorbeeld de verkoper van een commercieel product.
De aanwezigheid bovenaan op de eerste pagina van een zoekmachine van Google is het resultaat van de zogenoemde “zoekmachineoptimalisatie” (SEO: Search Engine Optimalisation). Dat klinkt wetenschappelijk, maar is meer commercieel. Financiële argumenten zijn belangrijker dan wetenschappelijke. Oftewel: “wie betaalt, bepaalt”. Maar ook de meest sensationele argumenten trekken ook meer aandacht en daarmee “clicks”, waar weer financiële voordelen aan verbonden zijn.
Het is dus niet het meest betrouwbare artikel wat bovenaan komt te staan. Dit realiseren niet alle patiënten zich even goed. Het kan verhelderend werken dit uit te leggen aan de patiënt. En geeft aan dat jij als arts verstand van zaken hebt en laat daarmee ook de waardering van de arts toenemen.
De zoekmachines worden echter wel steeds beter. Google kondigde al een door Artificiële Informatie gestuurde app aan om patiënten te helpen bij het diagnosticeren van huidproblemen. Een ander voorbeeld hiervan is de app SkinVision, die huidafwijkingen kan beoordelen, maar bij enige twijfel ook doorgeeft dat de huisarts en/of huidarts dient te worden geraadpleegd.
Google erkent het probleem van misleidende diagnoses en wil daar ook verandering in brengen (onder andere vanwege aansprakelijkheid). Tijdens de Covid-19-pandemie heeft Google actief actie ondernomen om de verspreiding van nepnieuws te voorkomen door gebruikers om te leiden naar vertrouwde websites van volksgezondheidsorganisaties.
2.Bespreek de informatie die de patiënt gevonden heeft.
Er gaat natuurlijk niets boven goed geïnformeerde patiënten, maar wel gebaseerd op betrouwbare informatie. En dat moet de boodschap zijn.
Door kritiek of het afkraken van informatie, al dan niet terecht, wordt het vertrouwen in de arts niet groter. Zeker niet als de patiënt zich niet serieus genomen of zelf belachelijk gemaakt voelt.
Bij de vraag wat de patiënt zelf al weet of denkt te weten over zijn of haar klacht kan ook actief gevraagd worden naar eigen zoekbevindingen. Hierdoor voelt de patiënt zich serieus genomen en meer onderdeel van het besluitvormingsproces. Dit versterkt het gevoel van samenwerking en vergroot de waardering voor de arts.
3. Laat de informatie op internet behulpzaam zijn bij het beleid.
Het gevecht aangaan met Google heeft geen zin, die strijd verlies je toch. Maak juist gebruik van de kracht van Google. Dat kan door ook betrouwbare websites en informatie aan te leveren. Bijvoorbeeld thuisarts.nl of RIVM.nl of de website van een bepaalde, betrouwbare patiëntenvereniging of ziekenhuis of specialist.
Je kunt als arts ook een “eigen” database kunnen samenstellen van betrouwbare informatie over klachten waarmee je veel geconfronteerd wordt. De links daarvan zijn dan aan te bieden, eventueel vergezeld van bruikbare toelichtingen en informatie.
Ervaringen van collega’s met Dr. Google en andere interessante sites zijn altijd welkom!
Frank M. Brouwer, bedrijfs- en verzekeringsarts
