Na een periode als ANIOS in het ziekenhuis gewerkt te hebben, stapte Youri Versloot over naar defensie. Hij volgde de militaire specialisten opleiding en werd militair arts bij de Koninklijke Landmacht. Een interessante en afwisselende baan, maar het was niet zijn eindstation. Hij wilde toch specialiseren, maar terug naar de ziekenhuisomgeving was eigenlijk geen optie. Hij was er al te lang weg en koos daarom voor de huisartsenopleiding. ‘Achteraf gezien was dat geen weloverwogen beslissing’, zo kijkt hij terug. ‘Het was destijds in mijn optiek het enige dat overbleef.’ Hij vertrok bij defensie en begon aan zijn opleiding in een hectische periode van zijn leven. ‘Mijn derde kind werd geboren en mijn vrouw kreeg een depressie die later chronisch bleek te zijn.’ Er lag daardoor een grote druk op hem. ‘Ik dacht: ik doe het gezin er wel even bij naast de huisartsenopleiding. De ballen hoog houden en doorgaan. Ja, dat was achteraf gezien wel zo’n beetje het begin van het einde.’

‘De ballen hoog houden en doorgaan. Ja, dat was achteraf gezien wel zo’n beetje het begin van het einde.’

Coach

Hij liep zodanig vast in de opleiding dat deze werd stopgezet. Tegen deze beslissing ging Youri echter in beroep bij de Centrale Onderwijscommissie. In de tussentijd zou hij wel tot rust komen. ‘Ik dacht ik: krijg gelijk, pak daarna de opleiding weer op en ga op dezelfde voet verder. ‘ Wel nam hij een coach in de arm, want dat was hem aangeraden. ‘In mijn bekrompen overlevingsmodus zei ik tegen die coach: “schrijf maar op dat er met mij niets aan de hand is en dat het aan de opleiding ligt.” Achteraf kan ik er wel om lachen, maar dat was oprecht de intense gedachte die ik op dat moment had.’ Hij was verbolgen toen de coach daar niet in meeging. ‘Maar ik kwam toen wel tot het inzicht dat ik misschien zelf een probleem had.’

Ziekmelden

Hij kreeg inderdaad een tweede kans om de huisartsenopleiding te volgen, echter bij een ander opleidingsinstituut en met een verbetertraject. ‘Ik kwam in Leiden terecht en kreeg een opleidingsplek in een Haagse huisartsenpraktijk. Vanuit mijn woonplaats betekende dat twee uur extra reistijd per dag, terwijl mijn thuissituatie niet veranderd was.’ Het verbetertraject hield in dat er elke drie maanden een beoordeling was. Vanuit de opleiding zagen ze wel dat Youri zich inspande, maar ze vonden de vooruitgang te marginaal. ’Ik mocht nog een maand doorgaan, maar alleen als ik dit of dat er nog bij deed. Terwijl ik dacht: erbij doen? Ik wil alleen maar minder.’ Uiteindelijk adviseerde zijn huisartsopleider hem om zich ziek te melden. ‘Het was voor het eerst dat iemand tegen mij zei: “Meld je ziek want ik zie dat het niet goed gaat”, in plaats van: “je moet harder werken want je functioneert niet”. Dus toen kwam ik een half jaar voor het einde van de opleiding thuis te zitten en was het officieel: ik had wat.’

Last van de schouders

Yoeri kreeg toen ook voor het eerst te maken met de bedrijfsarts. En dat pakte goed uit, zo herinnert hij zich. ‘Ik weet het nog goed. Het eerste wat hij zei was: “Goh, wat heb jij hard je best gedaan. En wat vervelend dat het niet lukt. Blijf eerst maar eens gewoon thuis, want dat heb je wel verdiend.” Voor het eerst voelde ik een last van mijn schouders afvallen. Alleen omdat iemand zei dat mijn uitval geen kwestie van falen was, maar gewoon een gevolg van veel te lang te veel van mezelf vragen. Dat is iets wat ik onthouden heb en waar ik die bedrijfsarts tot op de dag van vandaag heel dankbaar voor ben.’ Het was de eyeopener die de weg naar herstel vrijmaakte. Herstel waarbij de bedrijfsarts ook een belangrijke rol speelde. ‘Hij hoorde wat ik wel en niet leuk vond aan het huisartsenvak en vroeg mij toen: “waarom word je dan geen bedrijfsarts?”’

Herkenning

Voor zijn re-integratie keerde Youri weer terug naar defensie, waar hij stapsgewijs uren opbouwde en daarna de opleiding bedrijfsgeneeskunde mocht gaan volgen. Nu komt hij in zijn dagelijks werk ook regelmatig burgerpersoneel en militairen tegen met psychische klachten. Wat valt hem daarbij op? ‘Je ziet dat ze eigenlijk allemaal last hebben van schaamte. Ik herken dat. Toen ik thuis kwam te zitten zei ik tegen niemand dat ik met de opleiding gestopt was, omdat ik het niet aankon. Ik zei dat het geen goede match was, of dat ik er geen zin meer in had. Ik kom dat nu ook weer in de spreekkamer tegen. Mensen die smoesjes verzinnen waarom ze thuis zitten, wat ze eigenlijk langer ziek houdt dan nodig is omdat je niet met de juiste behandeling kunt starten. Of ze vinden dat psychische klachten niet bij hen passen en denken dat ze na twee weken rust wel weer aan de slag kunnen. Toen ik uitviel, dacht ik er ook zo over. Maar ik heb ervaren dat zo’n houding het herstel heel erg vertraagt.’

‘Mensen verzinnen smoesjes om thuis zitten, wat ze eigenlijk langer ziek houdt dan nodig is omdat je niet met de juiste behandeling kunt starten.’

Het komt goed

Toen hij werd benaderd om mee te werken aan de film “De gevolgen van stigma op welzijn en duurzame inzetbaarheid” hoefde Youri niet lang na te denken. ‘Zeker tegenover collega’s vind ik het belangrijk om te laten zien dat psychische klachten erbij horen, dat het eigenlijk heel normaal is en dat het iedereen kan overkomen. En dat je zeker als bedrijfsarts niet moet denken: wat vreemd of wat raar, of het zal wel aan de persoon liggen. Dat zijn gedachten die ik – in alle eerlijkheid – zelf ook had voordat ik in het schuitje terechtkwam.’

De film, waaraan behalve Youri nog vier andere bedrijfsartsen deelnamen, is opgenomen in het onderwijsprogramma van NSPOH en SGBO. ‘Ik hoop dat de jonge bedrijfsartsen die het zien, beseffen dat je als bedrijfsarts een belangrijke schakel bent in het geval van psychische problemen. Juist omdat er zo’n stigma op zit en mensen er niet graag over praten. Als bedrijfsarts heb je de tijd om het gesprek te voeren. Het is dan ook vaak het juiste moment. Want hoe gaat het vaak? Je partner zegt dat het al een jaar niet gaat met je. En je vrienden vinden je er slecht uitzien. Maar pas wanneer je echt uitgevallen bent, dringt het besef pas door. Als je zo iemand na een paar weken rust op je spreekuur ziet, is dat hèt moment waarop je een verschil kunt maken. Als bedrijfsarts ben je misschien wel de eerste die tegen iemand kan zeggen dat hij ziek is. En dat het ook weer goed gaat komen. Ik hoop echt dat de film wat dat betreft voor meer begrip en besef gaat zorgen bij collega’s.’

Veranderd

Negatieve reacties over zijn deelname aan de film verwacht hij niet. ‘Als andere bedrijfsartsen het als een stigma ervaren, beperken ze hun open blik. Daarom ben ik ook herkenbaar in beeld. Ik wil laten zien dat psychische problemen heel gewoon zijn. Het is een ziekte, het kan iedereen overkomen. Ook al denk je heel erg stoer, sterk en energiek te zijn. Als er maar genoeg van je gevraagd wordt en je zelf te weinig grenzen aangeeft kan het je zo gebeuren. Maar er is een behandeling en in de meeste gevallen komt het gewoon weer goed.’  Zelf heeft Youri geen angst dat zijn klachten weer terug zullen komen. ‘Ik werd door de situatie gedwongen om dingen te veranderen.’ Dat betekende onder meer een ander carrièrepad, maar ook grenzen aangeven, keuzes maken en daar vrede mee hebben. ‘Ik ben er een betere dokter door geworden, maar veel belangrijker: ik voel me een beter mens en een betere vader.’