Op 5 november sprak Frederieke Schaafsma haar oratie ‘Preventie en vroegsignalering van werkgerelateerde aandoeningen’ uit in de Lutherse kerk in Amsterdam. Ze bekleedt sinds juli 2020 een bijzondere leerstoel, mogelijk gemaakt door de NVAB. ‘De vereniging wil hiermee een bijdrage leveren om de arbeids- en bedrijfsgeneeskunde meer te academiseren,’ vertelt ze. ‘Mijn oratie en onderzoekswerk richten zich veelal op preventie, ik hoop bedrijfsartsen te kunnen uitnodigen om daar meer tijd en aandacht aan te besteden.’

Dat is moeilijk, zegt ze, omdat bedrijfsartsen over het algemeen weinig tijd overhouden hiervoor, doordat zij veel tijd kwijt zijn aan verzuimbegeleiding. Dit kom door de marktwerking in de arbozorg. Werkgevers, de betalende partij, willen vooral verzuim hebben opgelost. ‘Maar in mijn optiek is dat dweilen met de kraan open. Het is belangrijk om naast goede verzuimbegeleiding, bij te dragen aan het voorkomen dat mensen uitvallen door werk,’ zegt ze. ‘Voor ongeveer een kwart van de mensen die uitvallen is werk de reden. Daar kunnen we als bedrijfsartsen iets bijdragen, voor de langere termijn.’ Mensen moeten met plezier en een goed gevoel hun werk kunnen doen en bij eerste signalen van werkgerelateerde gezondheidsproblemen zouden de bedrijfsartsen moeten kunnen bijspringen. ‘Dat is ook onze taak,’ stelt Schaafsma.

Signalerende functie
Een belangrijk onderdeel van preventie is communicatie en samenwerking met zorgprofessionals. ‘De huidige praktijk is dat mensen, als ze klachten ervaren, naar hun huisarts gaan. Die heeft een signalerende functie en kan vragen naar hoe het op iemands werk gaat,’ zegt ze. ‘Als blijkt dat iemands klachten met het werk te maken hebben, zou het goed zijn als de huisarts – als de patiënt toestemming geeft – contact op zou kunnen nemen met de bedrijfsarts.’ Andersom kan dit ook zin hebben. ‘Als bedrijfsarts signaleer je ook dingen die bijvoorbeeld de huisarts verder moet onderzoeken. Je kunt dan de werkende zelf als boodschapper gebruiken, maar dat werkt niet altijd.’

Deze communicatie zou volgens Schaafsma goed kunnen via het platform Zorgdomein. Alleen zijn daar nog weinig bedrijfsartsen te vinden. ‘In de curatieve sector wordt er al veel gebruik van gemaakt. Huisartsen en medisch specialisten vinden elkaar daar gemakkelijk,’ zegt ze. ‘Het zou goed zijn als meer bedrijfsartsen zich aanmelden, zodat ook meer bekend wordt dat die op het platform zitten.’ Grote arbodiensten hebben vaak al wel een intern systeem waarmee beveiligd informatie kan worden verstuurd, maar daarmee is de bedrijfsarts niet makkelijker vindbaar voor curatieve collega’s.

Bescheiden
‘Ik denk dat we als bedrijfsartsen wat te bescheiden zijn,’ zegt ze. ‘Werk is belangrijk voor mensen en vanuit huisartsen en medisch specialisten bestaat steeds meer de wens om te kunnen overleggen met de bedrijfsarts.’ Als dat moeilijk is, bijvoorbeeld doordat een huisarts alleen een centraal nummer van de arbodienst heeft en daar een aantal keer geen gehoor vindt of niet de juiste persoon bereikt, ketst de communicatiepoging af. ‘We kunnen dat gemakkelijk en kosteloos oplossen door ons aan te melden op Zorgdomein,’ stelt Schaafsma.