Sinds kort heb ik een kleinzoon, Aurélien. Een bijzondere gebeurtenis, allereerst voor zijn ouders natuurlijk. Maar ook voor de naaste familie. Grappig dat zo’n klein mannetje er meteen bij hoort.

In de week voor de bevalling verscheen een interessant onderzoek online dat Anouk Scheepers deed in het kader van haar opleiding tot bedrijfsarts. Het gaat over de adviserende rol van de bedrijfsarts tijdens de zwangerschap. Anouk signaleert dat lang niet alle zwangere vrouwen weet hebben van de mogelijkheid van een preventief consult. Nog minder maken hier gebruik van. Aanleiding om dit onderzoek eens voor te leggen aan mijn schoondochter.

Imanah werk als jurist bij een grote organisatie in de publieke sector. Slimme dame die zich goed heeft georiënteerd op zo’n beetje alles rond haar zwangerschap. Ze vertelde me dat ze samen met haar leidinggevende had gezocht naar oplossingen om te blijven werken toen ze last kreeg van lichamelijke klachten. Over de mogelijkheid hierover met de bedrijfsarts te gaan praten was ze niet geïnformeerd. Ook niet door de verloskundige waarmee ze regelmatig contact had.

Dit verhaal is helemaal in lijn met de bevindingen van Anouk. Zij stelt vast dat slechts een kleine meerderheid van de zwangere vrouwen in haar onderzoekspopulatie (werkzaam in het onderwijs) bekend is met de mogelijkheid van een preventief consult. Toch maken de meesten hier geen gebruik van omdat ze de meerwaarde ervan niet zien. Een belangrijk punt hierbij is dat de deelnemers aan dit onderzoek onvoldoende bekend zijn met hun rechten en met potentiële risicofactoren tijdens hun zwangerschap of de eerste periode daarna. Hierbij speelt vast een rol dat maar een beperkt deel van de vrouwen door hun werkgever is geïnformeerd over mogelijke knelpunten in de relatie tussen hun zwangerschap en werk of over de mogelijkheid en waarde van een preventief consult. Anouk concludeert daarom dat meer voorlichting wenselijk lijkt. Er is immers alle reden om te verwachten dat de onwetendheid ook in andere bedrijven en organisaties groot is, hoewel relevante informatie zeker wel te vinden is.

Een publiekscampagne over dit onderwerp lijkt ideaal, maar is niet gemakkelijk. Zo’n campagne zou dan geregeld moeten worden herhaald, want er zijn steeds nieuwe groepen vrouwen zwanger. Ook leidinggevenden zouden zo beter geïnformeerd worden. Maar gaat het ook werken? Hoewel dit bakken met geld zal kosten, is het nog maar de vraag wat het oplevert. Het is namelijk niet waarschijnlijk dat mensen veel aandacht hebben voor zo’n campagne, als ze zich niet realiseren dat er ook in hun werk risico’s bestaan

Bovendien leren we dat overheidsinformatie over het belang van vaccinatie tegen het coronavirus lang niet iedereen bereikt of overtuigt. Als je de overheid of medische wetenschap niet vertrouwt dan haak je niet aan. Zoiets kan ook hier gelden. Anouk signaleert namelijk dat de rol van de bedrijfsarts voor een deel van de vrouwen onduidelijk is. Anderen gaan met gezondheidsvragen liever naar hun huisarts, want dat voelt toch vertrouwder.

Bedrijfsartsen en arbodiensten kunnen in hun contacten met werkgevers en leidinggevenden zelf ook het nodige doen. Het lijkt me ook een relevant onderwerp voor de RI&E. Een vraag is dan ‘is er in dit bedrijf voldoende voorlichting over risico’s tijdens zwangerschap en de mogelijkheid van een preventief consult?’

Ik ben zeer benieuwd naar positieve ervaringen van collega’s op dit vlak. We kunnen veel leren van hun aanpak.

Misschien heeft de NVAB al geregeld contact met de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV). Anders is het een idee om die eens aan te knopen. Het zou toch mooi zijn geweest wanneer mijn schoondochter van haar verloskundige had gehoord dat het geen slecht idee zou zijn om ook een keer bij haar bedrijfsarts aan te kloppen! Maar ook dat lukt niet zonder uitleg over onze rol en mogelijkheden.

Joost van der Gulden is bedrijfsarts en adjunct-hoofdredacteur van TBV