Elke arts kent het belang van gezond eten en bewegen als preventie van cardiovasculaire aandoeningen. Ook de invloed van stress is gekend. Wittekoek gaat vooral in op het belang van emoties op de cardiale gezondheid. In ongeveer één derde van alle hart- en herseninfarcten speelt emotionele stress een sleutelrol – zo leidt de expert haar boek in.
Chronische overbelasting van het zenuwstelsel speelt een belangrijke rol in de connectie tussen hart en hoofd. Hart- en vaatziekten en psychiatrische stoornissen zijn veel meer aan elkaar gelinkt dan we eerder dachten: depressies en angststoornissen kunnen bijvoorbeeld de oorzaak zijn van cardiale aandoeningen, maar ze kunnen omgekeerd juist ook het gevolg ervan zijn.
‘Een negatief hoofd gaat nooit samen met een positief hart.’
De relatie is dus bi-directioneel. Kortom, in een preventief medisch onderzoek zou de bedrijfsarts behalve over groenten en sport met de werknemer mogen praten over slaap, ontspanning en de yogamat.
En Wittekoek wijst op het belang om het vrouwenhart voorop zetten in wetenschappelijk onderzoek. Europese sterftecijfers tonen immers dat er inmiddels meer vrouwen dan mannen overlijden aan hart- en vaatziekten en met het boek wil Wittekoek de lezer daarin meer inzicht bieden.
Ken je getallen
Wittekoek duidt in haar boek verder de verschillen tussen een mannen- en een vrouwenhart. Vaak beginnen de eerste problemen bij vrouwen namelijk in hun kleine kransslagaders. Als deze klachten niet goed herkend worden, is de kans op een infarct groot. Wittekoek ziet in haar praktijk vrouwen met angor, dyspnoe of palpitaties voor een second opinion. Meestal is een onderliggend cardiaal probleem al uitgesloten met een normale coronarografie. Maar intussen weten we dat vrouwen ook angor kunnen hebben zonder ernstige atheroslerose. Ten onrechte worden de klachten dan afgedaan als een niet-cardiaal probleem. De coronaire microvasculatuur, daar zou naar gekeken moeten worden, aldus de auteur.
Bedrijfsartsen kunnen daar een rol opnemen. Haar boodschap aan bedrijfsartsen is: ‘ken je getallen en die van je werknemers! Bedrijfsartsen moeten meer doen aan preventie, dat begint met de risicofactoren voor hart- en vaatziekten in kaart brengen.’
Janneke Wittekoek – De hart/hoofd connectie. Hilversum: Uitgeverij Lucht, 2024. € 21,99
Katrien Mortelmans is verzekeringsarts en redacteur van TBV.
