Voor werkenden met een autismespectrumstoornis (vanaf nu autisme) is het vaak niet eenvoudig om zich staande te houden in de huidige arbeidsmarkt. Net als voor iedereen, is het hebben van betaald werk voor hen een belangrijke waarde in het leven. Het is daarom belangrijk om hen te ondersteunen in het proces van vinden en behouden van werk. Vanuit die visie is de afgelopen jaren de website www.​werkwebautisme.​nl ontwikkeld door een consortium van kennis- en praktijkpartners, samen met mensen die zelf autisme hebben (kader 1). In dit artikel brengen we deze website onder de aandacht van bedrijfs- en verzekeringsartsen door informatie te delen over de ontwikkeling en de inhoud ervan.

Bij ziekte wordt in België vaak een ziektebriefje of doktersverklaring gevraagd om de afwezigheid van het werk te staven. Die justifiëring wordt in een eerste ziektemaand vaak geëist door de werkgever, die instaat voor 1 maand loondoorbetaling. Na die maand is een arbeidsongeschiktheidsattest nog steeds aan de orde, maar is het de sociale zekerheid die een lager vervangingsinkomen voorziet: de werknemer valt terug op 60 procent van het laatst verdiende loon.

Regelmatig handen wassen is één van de bekendste maatregelen om verspreiding van het coronavirus te voorkomen. Vaak de handen wassen, maar ook desinfecteren en langdurig gebruik van handschoenen zijn wel een aanslag op de huid. Ook voor de coronacrisis was bij veel werkenden al sprake van deze hoge huidbelasting en daarmee een verhoogd risico op contacteczeem.

In mei 1978 vond te Nijmegen het Congres Arbeid en Gezondheid plaats. Het was het jubileumcongres bij gelegenheid van het vijfde lustrum van de Medische Faculteitsvereniging Nijmegen. De studenten die het congres organiseerden lieten zich leiden door uitgesproken linkse politieke en economische uitgangspunten. Deze laten zich als volgt kort typeren. Op de arbeidsmarkt verkoopt de arbeider zijn arbeidskracht. De koper krijgt de volledige beschikking over die arbeidskracht. De koper wil meer uit die arbeidskracht halen dan wat hij bij de koop ervoor heeft betaald. Dit streven naar winst leidt tot uitbuiting van arbeiders. Door zijn arbeidskracht af te staan doet de arbeider gedurende zijn werktijd ook afstand van zijn menselijke rechten. De arbeider moet genoegen nemen met ongezond werk en slechte werkomstandigheden. Dat is de prijs die hij moet betalen.

Hoewel een bedrijfsarts niet professioneel de medische informatie behorend bij de WIA-aanvraag heeft afgehandeld, is de klacht die de betreffende werknemer aan het regionaal tuchtcollege heeft geformuleerd ongegrond verklaard. Feiten, klacht en verweer en overwegingen van het regionaal tuchtcollege worden hieronder samengevat. Opvallend is de nauwe blik van het tuchtcollege op de geformuleerde klacht terwijl op meerdere punten de professionaliteit te wensen overlaat.

Marginale mogelijkheden houdt in dat de arbeidsmogelijkheden van de werknemer dermate laag zijn dat er geen reëel aanbod is voor een re-integratietraject tweede spoor (Werkwijzer Poortwachter 01-05-2020 pagina's 17, 23 en 37). Dan kunnen we als bedrijfsarts verantwoorden een zo zinloos re-integratietraject tweede spoor achterwege te laten. Marginale mogelijkheden is een net wat gunstiger situatie dan geen benutbare mogelijkheden volgens het schattingsbesluit (GBM). De situatie van GBM is zeldzaam.

“Heb je wel lol in je werk?”, vroeg ik de verzekeringsarts in opleiding die ik begeleidde. “Ja hoor, maar wat ik vervelend vind is dat ik zoveel klachten van cliënten aan mijn broek krijg”, antwoordde hij. Wat hem zelf wel gerust stelde was dat de klachten voornamelijk van de ‘aanstellers’ kwamen. Er ging een aantal alarmbellen bij mij af en we bespraken waarom hij meer klachten kreeg dan de andere collega’s.

Zowel mannen als vrouwen gaan steeds meer waarde hechten aan het goed kunnen combineren van werk en privé. Zeker nu thuiswerken meer de standaard wordt, blijkt het lastiger om los te komen van het werk wat kan leiden tot stress en burn-out.1 Bedrijfsartsen zullen dit mogelijk herkennen in hun dagelijkse praktijk waar werk-privéconflicten en gebrek aan ondersteuning vanuit de leiding vaak onderwerpen van gesprek zijn. Zo beschrijft de Multidisciplinaire Richtlijn Werk-Privé Balans dat één op de drie werknemers problemen ervaart door een verstoorde werk-privébalans en dat het bieden van steun en flexibel werken deze balans kan verbeteren.2

Een gezonde en duurzame werk-privébalans is belangrijk voor het welzijn en de inzetbaarheid van werknemers. Belangrijk in deze is dat een gezonde werk-privébalans subjectief is en voor iedereen anders kan zijn. In die zin bestaat dé werk-privébalans niet. In dit artikel bespreek ik in de inleiding (1) de Nederlandse situatie wat betreft genderongelijkheid en (2) de situatie tijdens de eerste lockdown. Onder Methoden wordt de dataverzameling toegelicht en onder Resultaten laat ik zien wat er gebeurde in de eerste lockdown. Ten slotte volgen enkele praktische adviezen.

‘Werk zoveel mogelijk thuis’. Zo luidt het overheidsadvies tijdens de coronapandemie. Dat is in veel gevallen goed mogelijk; veel werk bestaat immers uit telewerk (beeldscherm, telefoneren) en hoeft niet op kantoor te gebeuren. Thuiswerken levert voordelen op voor de werkende zoals het hebben van meer regelmogelijkheden om je werk naar eigen inzicht in te vullen, geen storingen van binnenlopende collega’s of het werken in kantoortuinen. Thuiswerken heeft in de coronapandemie ook belemmeringen opgeleverd zo blijkt uit de casus van een ZZP’er met jonge kinderen (zie kader).