Uit de vele en gevarieerde bijdragen in dit themanummer blijkt dat er veel bekend is over agressie. Het komt ook voor op de werkvloer van artsen, maar grootschalige onderzoeken op dit gebied blijven achter.
Kumari en collegae publiceerden een beschrijvend review waarvoor men zocht naar Engelstalige literatuur tussen 2000 en 2019. In de literatuurlijst werden 35 referenties van wisselende kwaliteit opgenomen, waarbij de exclusiecriteria niet duidelijk zijn. Ondanks deze tekortkomingen laten de auteurs zien dat agressie tegen artsen een wereldwijd probleem is, waarbij ruim de helft te maken kreeg met agressie op de werkvloer. Vooral jonge (vrouwelijke) artsen op de spoedeisende hulp, intensive care of psychiatrie-afdelingen krijgen met agressie te maken. Risicofactoren lijken vooral gelegen te zijn in de patiënt, de arts, de organisatie en sociale factoren.
Onderrapportage
Uit de review blijken gebrekkige communicatievaardigheden bij de arts zelf een risicofactor. De gevolgen van agressie tegen artsen zijn niet gering. Zo benadrukt Kumari dat onderrapportage een probleem is waarbij slechts 50 procent van de verbale en 40 procent van de fysieke agressie gemeld wordt.
Vaak zijn artsen bang dat het melden van agressie niet leidt tot veranderingen. Onderrapportage leidt tot ondermijning van de noodzaak tot preventie én minder effectieve oplossingen.
Afname fysiek en mentaal welzijn
Agressie tegen artsen op de werkvloer vertaalt zich in een afname van het fysieke en mentale welzijn van de arts, verminderde werkprestaties en werkplezier, meer burn-out en meer ziektedagen (volgens Kumari vaak 2 tot 3 werkdagen).
Als oplossingen benoemt Kumari vooral interventies vanuit de arts. Frequente communicatietrainingen in combinatie met ondersteuning bij het melden van agressie werken preventief. Op organisatieniveau wordt een systematische aanpak aanbevolen rekening houdend met aspecten op het gebied van participatie, gender, cultuur en non-discriminatie.
Geen exacte cijfers
Een voorzichtige inschatting is dat er in Nederland ook geen exacte cijfers over agressie tegen bedrijfs- en verzekeringsartsen voorhanden zijn, maar dat dit probleem ook hier speelt is zeker. In dit nummer geven Greijn en Tromp al aan dat er in Nederland aandacht voor is in de medische vervolgopleiding tot bedrijfs- of verzekeringsarts naast de reguliere geneeskundeopleiding. Alleen lijkt de praktijk weerbarstiger.
‘Slechts 50 procent van verbale en 40 procent van fysieke agressie wordt gemeld’
Om de omvang van het probleem inzichtelijk te maken én daarop te kunnen acteren is een goede registratie nodig. Daarnaast moeten bedrijfs- en verzekeringsartsen gestimuleerd én gesteund worden in het melden van agressie op de werkvloer.
Referentie
Kumari A, et al., 2020. Workplace violence against doctors: characteristics, risk factors, and mitigation strategies. J Postgrad Med 66(3):149-154.
