De nieuwigheid in België is dat arbeidsartsen voortaan 2-jaarlijks en niet langer jaarlijks preventieve, medische onderzoeken uitvoeren. Dit was het onderwerp op de Nationale Dagen voor Arbeidsgeneeskunde* 14 en 15 november 2019 in Brussel. U was er niet bij? TBV legt het uit.
Preventieve medische onderzoeken worden in België periodieke gezondheidsbeoordelingen genoemd, het zijn regelmatige medische onderzoeken van werknemers aanwezig op het werk. Dit staat dus los van verzuimopvolging of re-integratie. In België staat preventie centraal in de arbeidsgezondheidszorg. Een groot deel van het takenpakket van de arbeidsarts gaat naar het uitvoeren van preventieve, medische onderzoeken. Doel is om na te gaan of een werknemer ondanks de structurele preventiemaatregelen op de werkvloer, toch nog problemen ondervindt en of het al dan niet nodig is om verdere individuele maatregelen ter bescherming of ter verbetering van de gezondheid of de veiligheid van de werknemer te nemen. Het betreft in essentie een onderzoek naar de verenigbaarheid van de gezondheidstoestand met de uitgeoefende arbeid.
Hoe gaat dat praktisch?
De arbeidsarts ontmoet de werknemer met specifieke risico’s een eerste maal bij het aanwervingsonderzoek. Nadien, als de werknemer 12 maanden aan de slag is, is er een eerste periodieke gezondheidsbeoordeling die meestal ongeveer 30 minuten duurt. Een volgend periodiek onderzoek is sinds juni 2019 standaard 2-jaarlijks in plaats van jaarlijks. Maar de arbeidsarts kan of moet de frequentie verhogen in zeer concrete gevallen. Bijvoorbeeld als er ongewone bevindingen zijn tijdens de eerste periodieke gezondheidsbeoordeling. Of als de werknemer behoort tot een specifieke risicogroep zoals jongeren, zwangeren, nachtarbeiders, werknemers met een veiligheidsfunctie, werknemers met specifieke gezondheidsproblematiek zoals allergie of werknemers met een zware hartaandoening.
De verpleegkundige neemt over?
De verminderde periodiciteit van medische onderzoeken door arbeidsartsen, betekent niet dat er geen jaarlijks medisch contact meer is voor de werknemer. Tijdens die 2 jaar kan een aanvullende medische handeling plaatsvinden. In de praktijk wordt zo’n contact uitgevoerd door een verpleegkundige die werkt met vragenlijsten, waarbij de arbeidsarts de resultaten interpreteert.
Wordt de arbeidsarts bedreigd?
Wordt de arbeidsarts dan bedreigd door zijn multidisciplinaire team? Immers, de periodiciteit van preventieve, medische contacten met de arbeidsarts vermindert en het is de verpleegkundige die een tussentijds contact met de werknemer invult. Dr. Karel Van Damme, voorzitter van de Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk, geeft een voorzet tot antwoord: “Neen, de arbeidsarts is essentieel voor de holistische benadering van de gezondheid van de werknemer. De verpleegkundige werkt onder supervisie van de arbeidsarts. Het is teamwerk, met de arbeidsarts aan het stuur. De arbeidsarts is dus niet diegene die enkel zich moet bezighouden met het risico dat overblijft na de risicoanalyse. Integendeel, de arbeidsarts heeft een sleutelrol in de risicoanalyse.”
De arbeidsarts aan het stuur?
Dr. Karel Van Damme, becommentarieerde de impact van de wetswijziging op de positie van de arbeidsarts: “Het Koninklijk Besluit over de wijziging van de periodiciteit is net een versterking van de positie van de arbeidsarts. Het is immers niet de werkgever en ook niet de Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk (arbodienst, red.) die bepaalt of de periodiciteit verhoogd kan worden en dat moet motiveren. De werknemer kan bovendien de arbeidsarts ook zelf contacteren, altijd. Het is cruciaal dat de arbeidsarts blijft staan op zijn of haar onafhankelijkheid.”
*De Belgische Vereniging voor ArbeidsGeneesheren of BBvAG organiseert jaarlijks een tweedaagse navorming met simultaanvertaling (Nl-Fr) voor arbeidsartsen. BBvAG verandert van naam en wordt BBvAA of Belgische Vereniging voor Arbeids Artsen. Presentaties op: https://www.bbvag.be/nl/congressen/nationale-dagen-2019/.
