We onderzochten voor onze scriptie de betrokkenheid en het werkplezier van artsen bij UWV. De titel is Een netwerk voor artsen in opleiding en niet in opleiding: wel of niet effectief voor betrokkenheid en werkplezier binnen de organisatie? Wij kwamen tot dit onderwerp na het lezen van diverse publicaties in kranten en tijdschriften, waaronder de Volkskrant, Trouw en Medisch Contact. In deze artikelen werd bericht over het dreigende tekort aan verzekeringsartsen bij UWV. Als bestuursleden van het A(N)IOS Netwerk waren wij benieuwd of onze A(N)IOS Netwerk-inspanningen indirect invloed hadden op het behoud van artsen door een mogelijk positief effect op werkplezier en betrokkenheid.
Context van het onderzoek
De afgelopen jaren zijn bij UWV diverse programma’s ontwikkeld en opgezet om de instroom van artsen te verhogen en uitstroom te verkleinen, onder andere het project WBB: Werven, Binden en Boeien. Desondanks lukt het UWV niet om artsen vast te houden. Uit de jaarverslagen blijkt dat het aantal fte A(N)IOS krimpt. Zo waren er in 2016 277 fte, 2017 261 fte en in 2018 (tot april) 251 fte. Deze krimp werd aanvankelijk niet gecompenseerd door een groter aantal fte-geregistreerde verzekeringsartsen. Hierdoor werd de indruk gewekt dat meer artsen vertrekken dan binnenkomen en blijven bij UWV. Een manier om mensen te binden is door de betrokkenheid te vergroten.
Eerder onderzoek onder nieuwe medewerkers toonde aan dat de inwerkperiode van belang is bij het gevoel van betrokkenheid bij een organisatie. Dit proces van welkom heten, heet onboarding. Het doel hiervan is dat medewerkers meer bevlogen worden en dus met meer enthousiasme werken omdat ze energie krijgen van het werk. Werknemers met een goed welkom, voelen zich sneller effectief en meer betrokken, ook blijven ze langer. Naast betrokkenheid heeft werkplezier ook een positief effect op het binden van medewerkers. Uit onderzoek blijkt dat weinig werkplezier leidt tot een groter verloop. Aspecten als regelmogelijkheden, zingeving en vooral collegialiteit zijn belangrijke factoren voor werkplezier. Uit CBS-gegevens blijkt dat sociale contacten bijdragen aan geluk en werkplezier.
Het doel van het A(N)IOS Netwerk is om de kennis te vergroten (inhoudelijk en procesmatig) en om ons dichter bij elkaar te brengen, wat van belang is voor betrokkenheid en werkplezier. Dit is onder artsen (ook bij UWV) nog maar weinig bekend. Een logische gedachte dus om te onderzoeken of het netwerk hieraan bijdraagt. De hoofdvraag in de scripties luidde: Draagt het A(N)IOS Netwerk bij aan het vergroten van de betrokkenheid en werkplezier tussen AIOS/ANIOS en het UWV? De hypothese was dat het A(N)IOS Netwerk een positieve invloed heeft op de betrokkenheid en het ervaren werkplezier van A(N)IOS.
Methode
Het onderzoek kwam tot stand via een kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethode. Door een kwalitatieve onderzoeksmethode – twee focusgroepinterviews – werd de visie van de A(N)IOS op betrokkenheid en werkplezier onderzocht. Enerzijds een groep die nauwelijks bekend was met het A(N)IOS Netwerk, anderzijds een groep die meer bekend was met het A(N)IOS Netwerk. De resultaten van dit kwalitatieve deel leidden samen met literatuuronderzoek tot een vragenlijst.
De vragenlijst werd onder alle A(N)IOS in dienst van UWV uitgezet. Er werden 68 vragenlijsten ontvangen (respons 25%, 68 uit 287, tabel 1). Van de respondenten was de gemiddelde leeftijd 34 jaar (26-49 jaar). Hiervan was de meerderheid AIOS (60%, n=41, zie tabel 1).
Met dit onderzoek is een beeld verkregen over de mate van betrokkenheid en werkplezier onder A(N)IOS werkzaam binnen het UWV. Tevens zijn de effecten en verwachtingen van het A(N)IOS Netwerk duidelijker geworden.
Betrokkenheid
A(N)IOS die ingeschreven staan bij het A(N)IOS Netwerk voelen zich overwegend betrokken tot bovengemiddeld betrokken bij de organisatie (3,49 op een 5-puntsschaal (0-5) met waardes ingevuld tussen de 2-5). Wel is er wat betreft betrokkenheid in dit onderzoek een mogelijke bias, namelijk dat leden die zich inschrijven bij het A(N)IOS Netwerk misschien al meer betrokken zijn bij de organisatie en daardoor hoger scoren in mate van betrokkenheid dan A(N)IOS die het netwerk wel kennen, maar er bewust voor hebben gekozen om zich niet in te schrijven.
Een meerderheid van de respondenten (72%) geeft aan dat het A(N)IOS Netwerk op een positieve manier kan bijdragen aan de ervaren betrokkenheid door veranderingen of inzet. Respondenten zien betrokkenheid verbeteren doordat het A(N)IOS Netwerk signalen opvangt. Het netwerk geeft vervolgens de signalen door aan de werkgever zodat er verandering kan ontstaan. Bijna de helft van de respondenten (47%) ziet het eigen kantoor (de manager) als de werkgever. Ook dit sluit aan bij eerdere onderzoeken, waarbij 42% van de werknemers zich meer betrokken voelt met directe collega’s dan met de directie. Collega’s kunnen ook helpen om betrokkenheid te vergroten. Om een beeld te krijgen van hoe de inwerkperiode is beleefd, werd zowel naar de kwaliteit (welke aspecten werden gemist) als naar de tevredenheid (aantal gemiste aspecten) van de eerste periode bij het UWV gevraagd. 59% van de respondenten geeft een of meer punten aan die gemist werden tijdens de inwerkperiode.
Tabel 1. Kenmerken van de deelnemers; vragenlijst.
Deelnemers (n=68)
n (%)
Geslacht
Vrouwen
45 (66,2)
Leeftijd (jaren) – gemiddeld
34 (SD = 5.9, range 26-49)
Functie
AIOS (%)
41 (60,3)
ANIOS (%)
17 (25,0)
ANIOS, maar wil AIOS worden (%)
9 (13,2)
VA (%)
1 (1,5)
Aantal jaar in dienst – gemiddeld
3.1 (SD 1.9, range 0 -7)
Aantal bijeenkomsten bijgewoond (%)
0-1
31 (45,6)
>1
37 (54,4)
Hoe ben je in aanraking gekomen met het A(N)IOS Netwerk
Via een collega A(N)IOS
27 (39,7)
Via een e-mail vanuit het netwerk
22 (32,4)
Via een collega VA/opleider/AVA
5 (7,4)
Via een bestuurslid van het netwerk
4 (5,9)
Via de BOVG
4 (5,9)
Via intranet
4 (5,9)
Via deze vragenlijst
1 (1,5)
Anders, namelijk
1 (1,5)
Werkplezier
A(N)IOS werkzaam bij het UWV ervaren veel werkplezier. Zij scoorden gemiddeld een 7,1 op een schaal van 0 (veel werkplezier) tot 27 (geen werkplezier). Er was geen significant verschil tussen de groep die 0-1 een netwerkbijeenkomst had bezocht en de groep die 2 keer of vaker een bijeenkomst had bezocht. De groep die nauwelijks bijeenkomsten had bijgewoond ervoer zelfs meer werkplezier (gemiddeld 6,7) ten opzichte van de groep die twee of meer bijeenkomsten had bijgewoond (gemiddeld 7,5). Je zou kunnen beweren dat mogelijk een negatief causaal verband bestaat tussen het netwerk en werkplezier. Maar deze groep was duidelijk jonger en minder lang in dienst bij UWV. Dat zouden factoren kunnen zijn die een positieve invloed hebben op werkplezier. Een positief effect van het A(N)IOS Netwerk op het werkplezier werd door 86% van de respondenten verwacht. Zij vinden vooral dat dit kan omdat er speciaal iets is bij het UWV voor A(N)IOS (57,4%). Dit werd gevolgd door het argument ‘vergroten sociale netwerk’ (52,9%). A(N)IOS vinden het hebben van fijne collega’s (92,6%) en een goede werksfeer (82,4%) het belangrijkst voor hun werkplezier. De sfeer van ‘veel geklaag en weinig actie’ (57,4%), problemen met ICT (50%) en veel administratietijd (48,5%) zijn de grootste verstoorders van werkplezier onder de groep respondenten.
Conclusie
Uit dit onderzoek blijkt dat bijna 75% van de respondenten een positief effect verwacht van het A(N)IOS Netwerk op betrokkenheid naar de werkgever en bijna 86% op werkplezier. A(N)IOS voelen zich gemiddeld tot bovengemiddeld betrokken bij UWV, vooral richting manager en afdeling. A(N)IOS ervaren veel werkplezier voornamelijk door fijne collega’s en een goede sfeer op de werkvloer. Er wordt geen samenhang gezien tussen de mate van betrokkenheid of werkplezier en de frequentie van deelname aan activiteiten van het A(N)IOS Netwerk.
A(N)IOS Netwerk
Het netwerk is opgericht voor en door A(N)IOS. Eenmaal aangemeld ontvangen leden de nieuwsflits, waarin onder andere nieuwe activiteiten worden aangekondigd en leden ingelicht worden over recente ontwikkelingen die voor hen van belang zijn (zoals opleidingsplaatsen, aankomende congressen en artikelen die betrekking hebben op het vakgebied). Naast workshops wordt jaarlijks een congres georganiseerd en er vinden bijeenkomsten plaats, waarbij onder meer visies van de beroepsvereniging (NVVG) of de vakbond (NOVAG) besproken worden. Enkele keren per jaar is er overleg met de directie van UWV.