Beroepsziekten
21 sep 2023
Opslaan

Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Blootgesteld aan 50 Hz-magnetische velden

Giovani Vandewalle
Vertonen werknemers die regelmatig op het werk worden blootgesteld aan relatief sterke 50 Hz-magnetische velden meer DNA-schade? Dr. Giovani Vandewalle zocht het uit in het kader van een scriptie arbeidsgeneeskunde, begeleid door dr. Philippe Landmeters (co-promotor, Mensura EDPBW) en prof. dr. Lutgart Braeckman (promotor, Universiteit Gent).
Al meer dan 40 jaar voert men wereldwijd wetenschappelijk onderzoek naar de mogelijke langetermijneffecten van blootstelling aan 50/60 Hz-elektromagnetische velden. Extreem laagfrequente magnetische velden zijn door het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek ingedeeld als mogelijk kankerverwekkend voor de mens (groep 2B). Bij werknemers werd nog maar een beperkt aantal cytogenetische studies opgezet, echter vaak met methodologische tekortkomingen zoals onduidelijke blootstellingsbepaling, kleine onderzoeksgroepen, kleine aantallen onderzochte cellen en de verschillende cytogenetische eindpunten. Deze cytogenetische studie mét persoonlijke exposimetrie evalueerde potentiële genotoxische effecten van langetermijnberoepsblootstelling aan 50 Hz-elektromagnetische velden – afkomstig van hoogspanningslijnen. De onderzoeksvraag was als volgt: Vertonen werknemers met beroepsblootstelling aan 50 Hz-magnetische velden méér DNA-schade in vergelijking met een controlegroep met achtergrondblootstelling?

Methodologie

Een cross-sectionele studie bij werknemers van de Belgische netstroombeheerder werd opgezet. Inclusiecriteria waren leeftijd tussen 20 en 60 jaar, minimum 5 jaar terreinervaring voor de indexgroep en voor de controlegroep kantoormedewerkers zonder beroepsblootstelling aan hoogspanning. Exclusiecriteria waren wonen op minder dan 100 meter afstand van hoogspanningslijnen, roken en een voorgeschiedenis van kanker. De gestandaardiseerde vragenlijst ontwikkeld door de International Commission for Protection Against Environmental Mutagens and Carcinogens evalueerde de aard en duur van tewerkstelling en de aanwezigheid van andere genotoxische agentia afkomstig uit het beroep, hobby, leefstijl (alcohol, voedingsgewoontes) of medische voorgeschiedenis (ioniserende straling). Blootstelling en effect werden bij beide groepen als volgt beoordeeld in de periode 1 april tot 17 december 2019:

  • Persoonlijke blootstellingsmetingen (Emdex-II toestel) gedurende drie opeenvolgende werkdagen. Het magnetisch veld (µT) werd om de 30 seconden gemeten wat resulteerde in circa 8000 meetresultaten per deelnemer.
  • Twee genotoxiciteitstests via bloedafname:

    a. Blootstellingsbiomerker: de alkalische komeettest (%DNA in de komeetstaart).

    b. Effectbiomerker: de cytokinesis-block micronucleus test (het aantal binucleaire cellen met micronuclei per 1000 binucleaire cellen).

De studie werd goedgekeurd door het Ethisch Comité van de ULB.1

Resultaten

Er namen 34 hoogspanningswerkers (blootgestelden) en 30 kantoormedewerkers (controle) vrijwillig deel. De mediane leeftijd verschilde niet significant tussen beide groepen. De gemiddelde anciënniteit bij de hoogspanningswerkers bedroeg 11,5 jaar (SD 5,5 jaar). Allen waren mannen, behalve zes vrouwen in de controlegroep.
Hoogspanningswerkers werden blootgesteld aan matige, maar significant sterkere magnetische velden (0,01 tot 410 µT) dan de controlegroep die enkel aan achtergrondniveaus van magneetveldsterkte werd blootgesteld (0,01 tot 9,25 µT).
Er werden geen statistisch significante verschillen gevonden in het percentage DNA in de komeetstaart en de micronucleusfrequentie tussen de hoogspanningswerkers en de controlegroep.

Conclusies en implicaties voor de praktijk

In deze masterscriptie, uitgevoerd in het kader van de opleiding tot arbeidsarts, kon verhoogde DNA-schade ten gevolge van beroepsmatige blootstelling aan 50 Hz-magnetische velden afkomstig van hoogspanningslijnen niet bevestigd worden. Verder onderzoek met meer deelnemers en een groter contrast in de blootstelling is aangewezen. Intussen menen we dat – vanuit het voorzorgsprincipe – de blootstelling van werknemers zo laag mogelijk gehouden dient te worden door een reeks van beheersmaatregelen:

  1. Afbakenings- en toegangsmaatregelen tot zones met sterke magneetvelden op de werkplek,

2. Voorlichting en opleiding van werknemers (risico’s en preventiemaatregelen),

3. Voldoende veilige afstand houden tot de stroombronnen (omgekeerde kwadraatregel),

4. Beperken van de duur en intensiteit van de blootstelling (spanningsloos werken).

Referentie

1. ULB = Université Libre de Bruxelles. De Franstalige Universiteit in Brussel.

Geef je reactie

Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn. Heb je nog geen
account, maak dan hieronder een account aan.
Lees ook de spelregels.