We komen het dagelijks tegen in de spreekkamer. De wil of de wens om te werken maakt het verschil. Maar op welke manier kom je daar dan achter? Recent had ik een gesprek met een huismeester op een grote school die bijna aan zijn pensioen toe was en een zeer gecompliceerde beenbreuk had. Ik verwachtte niet dat hij nog zou kunnen terugkeren. Zijn reactie: 'Dat beslis jij niet, maar ik ga terug, al is het maar op therapeutische basis'. Zo expliciet als hier zijn medewerkers meestal niet.
In dit promotieonderzoek zit een mooie logische opbouw. Eerst wordt in de literatuur gezocht naar cognities en percepties die een rol spelen bij werkhervatting van medewerkers die bekend zijn met een chronische ziekte.
Om welke cognities en percepties gaat het dan? Positieve verwachtingen ten aanzien van herstel of terugkeer naar werk, optimisme, zelfvertrouwen, motivatie en een gevoel van controle lijken een positieve bijdrage aan terugkeer te geven. Angst, catastroferende gedachten en het idee dat de gezondheidsklachten mede door het werk worden veroorzaakt, hebben een negatieve bijdrage. Coping blijkt zowel positief als negatief te kunnen bijdragen.
In een vervolgonderzoek wordt deze vraag gesteld aan professionals en werkenden. Zij geven aan de gevonden factoren ook (erg) belangrijk te vinden. Ook wordt in de literatuur gezocht welke interventies kunnen bijdragen aan een verandering van de cognities van patiënten. Op basis van deze informatie wordt een training voor professionals ontwikkeld en geëvalueerd.
Vertrouwensband
Wat zijn nu de belangrijke uitkomsten van dit onderzoek? Hoe medewerkers zelf denken over terugkeer maakt verschil. Maar wat is er voor nodig om het goede gesprek te kunnen voeren. Van belang blijkt dat er een vertrouwensband is tussen de arts en de medewerker. Het kost tijd om dit te realiseren en veel wisselende professionals in de begeleiding is dan niet helpend. De professionals die de training hebben gevolgd blijken bij videoconsulten beter in staat de cognities en percepties te onderkennen. Ze weten ook beter welke interventies kunnen helpen om de terugkeer in het werk te bevorderen.
‘Catastroferende gedachten hebben een negatief effect‘
Uitdaging
Helaas blijkt een aantal maanden na de training dat er in de dagelijkse praktijk nog onvoldoende gebruik wordt gemaakt van deze kennis, onder meer door tijdgebrek. Daarnaast is zoals de auteur in een van haar stellingen aangeeft ‘het veranderen van de werkwijze van ervaren bedrijfs- en verzekeringsartsen een uitdaging’. Een goede reden om al in de opleiding vaardigheden aan te leren ten aanzien van goede gespreksvoering.
Voor de toekomst is het interessant om te weten of het herkennen van de denkbeelden van de werkenden en dit met ze te bespreken ook invloed heeft op een eerdere terugkeer in het werk. Onderzoek naar goede interventies is er ook nog niet voldoende, dus er valt zeker nog wat te bereiken. En het zou mij niet verbazen als ideeën over terugkeer bij werkenden met kortdurende ziekten ook van invloed zijn op het herstelproces.
Kortom: een mooi proefschrift waarin denkbeelden die we impliciet denken te weten expliciet worden onderzocht en geobjectiveerd.
-
Mariska de Wit verdedigde haar proefschrift in oktober 2021 aan Amsterdam UMC, faculteit Geneeskunde, Universiteit van Amsterdam.
-
In 2020 verscheen een onderzoeksartikel in TBV dat was gebaseerd op twee studies die mede aan dit proefschrift ten grondslag hebben gelegen. De Wit M, Wind H, FringsDresen MHW, Snippen NC, Hulshof CTJ, de Boer AGEM Cognities en percepties van chronisch zieke werkenden. TBV 2020: 28(5) 30-37.
