- Wees je ervan bewust dat hoogbegaafdheid voorkomt binnen de SMZ-populatie. Een deel van de hoogbegaafden functioneert goed, maar er zijn ook veel hoogbegaafden die vastlopen in hun opleiding of werk. Er is een scala aan factoren dat hierbij een rol kan spelen, waaronder gebrek aan authenticiteit, conflicten/onbegrip, prikkelgevoeligheid en verveling. Je kan ook cliënten tegenkomen die zich nog niet bewust zijn van hun mogelijke hoogbegaafdheid.
-
Een mismatch tussen baan/opleidingsniveau en het beeld dat jij hebt van iemands capaciteiten.
-
Opvallend snel in denken en/of in verbanden leggen.
-
Het gaat slecht met de cliënt, maar deze wil zich ook op dat moment verder ontwikkelen.
-
De cliënt vertelt over diens kinderen waarbij hoogbegaafdheid speelt;
-
In het gesprek ontstaat ook metacommunicatie.
-
Een eigen waarneming en beleving van de (werk)wereld. De cliënt leeft als het ware op een andere frequentie, waardoor de aansluiting met anderen moeizamer kan zijn.
-
Kenmerken van hoogsensitiviteit, zoals snel overprikkeld raken (in een kantoortuin) of meer dan anderen gevoelig zijn voor de sfeer en non-verbale communicatie.‘Het feit dat iemand helder kan vertellen wat er speelt betekent bij een hoogbegaafde niet dat het goed gaat’
3. Durf te vragen naar iemands eigen beeld van de intelligentie en of er ooit aan hoogbegaafdheid is gedacht. Andere mogelijke ingangen zijn iemands schooltijd of opleiding, hoe dat gegaan is, of iemand wel eens een IQ-test gedaan heeft of dat een behandelaar wel eens iets opgemerkt heeft over hoogbegaafdheid. De meeste mensen zullen hier open op antwoorden.
4. Neem opmerkingen van een cliënt serieus als deze aangeeft dat hoogbegaafdheid naar diens mening een rol speelt. Hoogbegaafdheid is geen diagnose, maar het is wel degelijk een factor die een belangrijke rol kan spelen. Uit het eerder aangehaalde onderzoek bleek dat het zich al dan niet serieus genomen voelen een heel belangrijke factor was in hoe de hoogbegaafde het gesprek bij de verzekeringsarts had ervaren. Geef aan de cliënt aan dat je graag wilt weten hoe het voor hem of haar werkt. Ga hierbij niet uit van stereotypen.
5. Wees je ervan bewust dat je hoogbegaafden makkelijk kan overschatten wat betreft hun functionele mogelijkheden. Het feit dat iemand helder kan vertellen wat er speelt en daar met enige afstand op kan reflecteren betekent bij een hoogbegaafde niet dat het goed met hem of haar gaat.
Referenties
1. Overbeek A van, Casteren P van. Hoogbegaafden bij de verzekeringsarts. Tijdschr Bedrijfs- Verzekeringsgnk 2023; 31(1): 10-16.
2. Té veel horen, zien, voelen? Hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit. IHBV, 2025. ihbv.nl
