Vanwege de mondiale temperatuurstijging kunnen we ervan uitgaan dat hittegolven vaker gaan voorkomen en langer zullen duren. Hitteziekte zal daardoor toenemen.
Walter EJ, Carraretto M. The neurological and cognitive consequences of hyperthermia. Crital Care 2016; 20: 199. DOI: 10.1186/s13054-016-1376-4
Hitteziekte is een verzamelterm voor al die situaties waarin het organisme niet meer in staat is om zichzelf te koelen en een constante kerntemperatuur van rond de 37 °C te handhaven.
Walter et al. zetten in hun narratieve review onze kennis over hitteziekte helder op een rij. Narratieve reviews laten zich prettiger lezen dan systematische, maar zijn wat gevoeliger voor author bias: de persoonlijke voorkeur van de auteurs kan meespelen. De auteurs putten uitgebreid uit de beschikbare literatuur en betrekken er ook mens- en dierexperimenteel onderzoek bij. De review gaat in op de cognitieve en neurologische gevolgen van hyperthermie en hoe die tot hersenschade leidt.
Een verhoogde kerntemperatuur ofwel hyperthermie kan een infectieuze of een niet-infectieuze oorzaak hebben. Van koorts bij sepsis is aangetoond dat deze soms een betere prognose geeft dan als de sepsis zonder koorts verloopt.
Daarnaast is er toenemend bewijs dat ons centraal zenuwstelsel bijzonder kwetsbaar is voor verhoging van de kerntemperatuur. Een enkele episode kan al een kortdurende neurologische en cognitieve stoornis geven. Vooral het cerebellum is gevoelig voor hitte-effecten. Bij hersenletsel is hyperthermie een ongunstige prognostische factor.
Hitteberoerte (heatstroke) is de ernstigste vorm van hitteziekte. Er zijn twee vormen. De klassieke hitteberoerte treedt op na blootstelling aan een extreme omgevingstemperatuur, bijvoorbeeld bij een hittegolf, maar ook bij hittearbeid, zoals in ijzergieterijen. Daarnaast is er de inspanningshitteberoerte. Deze zien we na zware fysieke inspanning, bijvoorbeeld bij duursporters en militairen. De neurologische schade bij hitteberoerte manifesteert zich in de vorm van cognitieve dysfunctie, agitatie, epileptische aanvallen, evenwichtsproblemen en bewustzijnsstoornissen.
Cognitie is een verzamelterm voor mentale vaardigheden en processen. Cognitie omvat geheugen, kennis, aandacht, redeneren, probleem oplossen en overzicht. De precieze lokalisatie van al deze aspecten van cognitie in het brein is niet bekend. Hyperthermie, ook indien mild en kortdurend, kan cognitief functieverlies geven. Een studie bij gezonde vrijwilligers laat zien dat een geïnduceerde hyperthermie van 38,8 °C binnen één tot twee uur leidt tot geheugenvermindering. In de meeste gevallen herstellen patiënten volledig van deze acute cognitieve dysfunctie. Sommigen houden er echter blijvende veranderingen in aandacht, geheugen of persoonlijkheid aan over. Deze veranderingen kunnen mild of ernstig zijn, tot dementie aan toe.
Mortaliteit en morbiditeit zijn hoger dan veel mensen denken. Wie met een hitteberoerte op de IC belandt heeft een sterftekans van 50-65%. Bij overleven is er een kans op blijvende neurologische schade van 50%.
Hyperthermie kan langs drie wegen schade toebrengen aan het centraal zenuwstelsel:
1.
directe effecten op de celstructuur, zoals de celmembraan en het DNA;
2.
effecten vanuit de directe omgeving: ischemie, oedeem, cytokinerelease, vaatschade;
3.
systemische effecten: verminderde hersencirculatie, endotoxemie, en migratie van micro-organismen uit de tractus digestivus.
Dit laatste is een nieuw onderzoeksdomein waarover we nog wel meer zullen horen.
