‘Hulpverleners handelen soms vanuit een goedbedoelde reparatiereflex’
10 uur motiverende consultvoering
MI-trainingen bestaande uit verschillende sessies, gevolgd door follow-up-feedback, zijn het meest effectief.7 Onze training bestond dus uit vier trainingssessies en één follow-up.8 We kozen voor een online en interactief format om deelname zowel laagdrempelig te houden alsook voldoende leerkansen te bieden. De gesprekshandvaten werden behandeld via relevante casussen gelinkt aan het type hulpvraag (zie tabel 1).
Tabel 1: Overzicht van het online trainingsprogramma in motiverende consultvoering.
Timing
|
Duur
|
Inhoud
|
---|---|---|
Trainingssessies
|
||
Week 1
|
3,5u
|
• Basisprincipes vanuit de zelfdeterminatietheorie en Motivational Interviewing
• Introductie van de verschillende types hulpvragen
• Gesprekshandvaten gelinkt aan de werkbare hulpvraag: bv. de arbeidsongeschikte patiënt wil de mogelijkheden rond werkhervatting bespreken
|
Week 3
|
2u
|
• Gesprekshandvaten gelinkt aan de niet-aanwezige hulpvraag: bv. de arbeidsongeschikte patiënt voelt zich hopeloos en ziet het nut van re-integratie niet in
• Herkennen van en omgaan met weerstand
|
Week 5
|
2u
|
• Gesprekshandvaten gelinkt aan de niet-werkbare hulpvraag: bv. de arbeidsongeschikte patiënt erkent zijn aandeel niet en legt de verantwoordelijkheid volledig bij zijn behandelende artsen
|
Week 7
|
2u
|
Synthese en take-aways
|
Follow-up
|
||
Tussen week 11 en 15
|
2,5u
|
Focusgroep
• Bespreking implementatieproces
• Ervaringen delen en feedback geven rond moeilijke casussen
|
• 1 Autonome motivatie en autonomie-ondersteuning voor duurzame werkhervatting
Echter, soms wordt de keuzevrijheid van arbeidsongeschikte patiënten ingeperkt, als de adviserend arts beslist tot opgelegde werkhervatting en stopzetting van de uitkering. In dat geval kan de arts hun autonomie toch nog proberen te ondersteunen door een goede verklaring of verantwoording te geven, bijvoorbeeld op basis van het wettelijk kader.
• 2 Ondersteunen in plaats van ‘repareren’
• 3 Wat als er toch weerstand ontstaat in het gesprek?
Dan kan het helpen om expliciet te benoemen wat men aanvoelt dat er speelt. Bijvoorbeeld: ‘Ik ben misschien wat snel aan het gaan’ of ‘Je hebt het gevoel dat ik niet geloof dat jouw klachten echt zijn’. Dit kan het gesprek opnieuw opentrekken.
• 4 Bevorder competentiegevoel bij stappen richting re-integratie
Referenties
a Artikel 100 – 14.07.1994 (wet GVU): ‘wordt als arbeidsongeschikt erkend als bedoeld in deze gecoördineerde wet, de werknemer die alle werkzaamheid heeft onderbroken als rechtstreeks gevolg van het intreden of het verergeren van letsels of functionele stoornissen waarvan erkend wordt dat ze zijn vermogen tot verdienen verminderen tot een derde of minder dan een derde van wat een persoon, van dezelfde stand en met dezelfde opleiding, kan verdienen door zijn werkzaamheid in de beroepscategorie waartoe de beroepsarbeid behoort, door betrokkene verricht toen hij arbeidsongeschikt is geworden, of in de verschillende beroepen die hij heeft of zou kunnen uitoefenen hebben uit hoofde van zijn beroepsopleiding’. Informatieblad 2020/3 (RIZIV, 2021)
1. Miller WR, Rollnick S. Motivational interviewing. Helping people change. Guilford Publications; 2013.
2. Flodgren GM, Berg RC. Motivational interviewing as a method to facilitate return to work: a systematic review. Oslo: National Institute of Public Health; 2017.
3. Vanovenberghe C, Van den Broeck A, Du Bois M, De Schryver M, Lauwerier E. A pilot randomized controlled trial on motivational interviewing in return to work after work disability. Patient Educ Couns 2022;106:98-106. doi.org/10.1016/J.PEC.2022.09.014
4. Deci EL, Ryan RM. The ‘what’ and ‘why’ of goal pursuits: human needs and the self-determination of behavior. Psychol Inq 2000;11:227-68. doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_01
5. Stenling A, Nielsen K, Tafvelin S. Need-supportive leadership behaviors and sickness absence among employees : The mediating role of basic psychological need satisfaction. Appl Psychol 2024:1-11. doi.org/10.1111/apps.12523
6. Farholm A, Halvari H, Niemiec CP, Williams GC, Deci EL. Changes in return to work among patients in vocational rehabilitation: a selfdetermination theory perspective. Disabil Rehabil 2017;39:2039-46. doi.org/10.1080/09638288.2016.1215559
7. Schwalbe CS, Oh HY, Zweben A. Sustaining motivational interviewing: A meta-analysis of training studies. Addiction 2014;109:1287-94. doi.org/10.1111/add.12558
8. Rymenans I, Van den Broeck A, Vanovenberghe C, Du Bois M, Lauwerier E. Developing a training in motivational counselling to promote return to work: An intervention mapping approach. J Occup Rehabil 2024. doi.org/10.1007/s10926-024-10177-z
9. Vanovenberghe C, Van den Broeck A, Lauwerier E, Goorts K, Du Bois M. Motivation in the return to work process: a self-determination cluster approach. Disabil Rehabil 2020;44:2053-62. doi.org/10.1080/09638288.2020.1826584
10. Brouwer S, Krol B, Reneman MF, Bultmann Ü, Franche R-L, Van Der Klink JJL, et al. Behavioral determinants as predictors of return to work after long-term sickness absence: An application of the theory of planned behavior. J Occup Rehabil 2009;19:166-74. doi.org/10.1007/s10926-009-9172-5
Aandachtspunten
-
Ondersteun autonomie (bv. keuzes bieden) en zet in op autonome motivatie (zinvolheid van re-integratie).
-
Let op voor de reparatiereflex: vermijd overtuigen en argumenteren.
-
Benoem weerstand als die zich voordoet om het gesprek terug open te trekken.
-
Bevorder het competentiegevoel door reeds genomen stappen te affirmeren en verdere haalbare stappen concreet overeen te komen.
▶ dra. Isha Rymenans rondt momenteel haar doctoraatsonderzoek (over motiverende consultvoering bij re-integratie) af bij KU Leuven, Work and Organisation Studies, Brussel Contact: isha.rymenans@kuleuven.be
▶ Coauteurs zijn prof. dr. Anja Van den Broeck(KU Leuven, Work and Organisation Studies), prof. dr. Marc Du Bois (KU Leuven, Environment and Health), prof. dr. Emelien Lauwerier (Open Universiteit Heerlen, Health Psychology) en dr. Charlotte Vanovenberghe, Gent.