Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Opkomende gezondheidsrisico’s op het werk

Nicole Palmen
Lode Godderis
Vanuit de internationale expertgroep NERCs speuren we nauwgezet naar signalen voor nieuwe associaties tussen blootstelling op de werkplek en nadelige gezondheidseffecten. Doel is om deze snel te identificeren zodat arboprofessionals preventiemaatregelen kunnen nemen.
© Jo Panuwat D / AdobeStock
Dit artikel beschrijft de bevindingen uit wetenschappelijke publicaties naar metabole-disfunctie geassocieerde steatotische leverziekte (MASLD) door stoffen op de werkplek, depressie onder landarbeiders door pesticiden, contactallergieën door vulkanisatieversnellers in de rubberproductie en het aerotoxisch syndroom (AS) als gevolg van de luchtkwaliteit in de luchtvaart.
Metabole-disfunctie-geassocieerde steatotische leverziekte (MASLD) en beroepsmatige blootstelling: uit recent onderzoek blijkt dat beroepsmatige blootstelling aan toxische stoffen, het risico op progressie van MASLD naar gevorderde chronische leverziekte (advanced chronic liver disease of ACLD) en hepatocellulair carcinoom (HCC) significant vergroot.1 Patiënten met ACLD of HCC bleken een hogere blootstelling te hebben aan gevaarlijke stoffen op de werkplek, zoals metalen, gehalogeneerde koelmiddelen, verven/harsen en brandstofemissies vergeleken met degenen zonder deze ernstige aandoeningen. Uit het onderzoek blijkt met name dat langere blootstellingsduur, met name 21-30 jaar en meer dan 30 jaar, in verband wordt gebracht met een aanzienlijk hogere kans op het ontwikkelen van ACLD of HCC.
Deze bevindingen onderstrepen het potentiële verband tussen beroepsmatige blootstelling aan stoffen en de progressie van leverziekten. Metalen en gehalogeneerde koelmiddelen komen veel voor in verschillende industriële omgevingen, terwijl verven, harsen en brandstofemissies veel voorkomen in de productie en constructie. Langdurige blootstelling aan deze stoffen lijkt de conditie van de lever te verminderen, wat kan leiden tot ziekten zoals ACLD en HCC.

Het onderzoek dat deze bevindingen aan het licht bracht, was een prospectief pilotonderzoek in een ziekenhuis, waaraan 201 patiënten met de diagnose MASLD deelnamen. Gegevens over de blootstelling aan gevaarlijke stoffen op de werkplek werden verzameld via gestructureerde vragenlijsten. Er werden significante relaties gevonden tussen het vóórkomen van ACLD en HCC en de duur van de blootstelling. Dit benadrukt de noodzaak voor het nemen van preventieve maatregelen om de blootstelling aan gevaarlijke stoffen te verminderen waardoor het risico op ernstige leverziekten onder werknemers wordt verlaagd.

https://static-content.springer.com/image/art%3A10.1007%2Fs12498-024-2560-0/MediaObjects/12498_2024_2560_Fig1_HTML.jpg
© Sankalpmaya / Getty Images / iStock
Depressie onder landbouwers en blootstelling aan pesticiden
Een uitgebreid systematische review en metaanalyse heeft een significant positief verband aangetoond tussen pesticidevergiftiging en depressie onder werknemers in de landbouw.2 Uit de analyse bleek dat pesticidevergiftiging de kans op depressie bijna verdrievoudigt. Er zaten wel wat verschillen tussen de studies omdat de pesticidevergiftiging niet eenduidig met eenzelfde methode werd vastgesteld (bijvoorbeeld: bepaling enzymen, zelfrapportering, klachten…). Gebruik van pesticiden liet daarentegen een niet-significant verband met depressie zien.
Landbouwers worden vaak blootgesteld aan pesticiden, wat kan leiden tot ernstige neuropsychiatrische effecten. Het significante verband tussen pesticidevergiftiging en depressie benadrukt de noodzaak van preventieve maatregelen, waaronder het juiste gebruik van pesticiden en persoonlijke beschermingsmiddelen, om dit risico te beperken. De positieve maar niet-significante associatie voor normaal gebruik van pesticiden geeft aan dat verder onderzoek nodig is waarbij rekening wordt gehouden met soorten pesticiden, blootstellingsniveaus en de duur van de blootstelling.
Langdurige blootstelling gevaarlijke stoffen lijkt slecht voor leverconditie
Deze meta-analyse omvatte acht onderzoeken die werden geïdentificeerd met behulp van zoekopdrachten in databases zoals PubMed, Scopus en Web of Science. De onderzoeken werden geëvalueerd aan de hand van de richtlijnen Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analysis (PRISMA), waardoor een robuuste en uitgebreide analyse werd gegarandeerd. De significante odds ratio voor pesticidevergiftiging (OR = 2.9) onderstreept de dringende noodzaak van gerichte interventies om de blootstelling te verlagen, en zeker intoxicaties door hoge blootstelling te vermijden, om geestelijke aandoeningen te voorkomen.

Contactallergie door rubberacceleratoren

Contactallergie komt vooral voor bij werkers in beroepen met nat-werk, zoals de gezondheidszorg en voedselverwerking, waar vaak met rubberen handschoenen wordt gewerkt. In dit onderzoek werden gegevens geanalyseerd van patiënten met contactdermatitis die van 1990 tot 2019 op de afdeling Huid- en Allergie van het Gentofte Ziekenhuis in Denemarken een patch-test hebben ondergaan. Patiënten waarvan werd vermoed dat ze een contactallergie voor rubberacceleratoren hadden, werden ook getest met aanvullende acceleratoren uit een gespecialiseerde rubberserie van 2005 tot 2019. Rubberacceleratoren zijn stoffen die worden gebruikt in de productie van rubber om het vulkanisatieproces te versnellen. De afgelopen 30 jaar blijft het aantal meldingen van allergie door contact met rubberacceleratoren vrij constant. De prevalentie van contactallergie door rubberacceleratoren was 2,7 procent.3

Contactallergieën door rubberacceleratoren kunnen leiden tot beroepsmatige contactdermatitis, vooral aan de handen en benen/voeten. Dit kan resulteren in aanzienlijk ongemak en invaliditeit, wat een impact heeft op de productiviteit en kwaliteit van leven van werknemers. Omdat het vóórkomen van contactallergie stabiel blijft, is het nodig dat voortdurend inspanningen nodig zijn om de blootstelling verder terug te dringen en veiliger alternatieven te vinden.

Aerotoxic syndrome en kwaliteit cabinelucht in luchtvaart

Recente bevindingen hebben de aanzienlijke gezondheidsrisico’s benadrukt die gepaard kunnen gaan met chronische blootstelling aan lage concentraties toxische verbindingen in de cabinelucht van vliegtuigen, wat kan leiden tot het aerotoxic syndrome (AS).4 De belangrijkste in de literatuur genoemde stoffen zijn onder meer organofosfaten en vluchtige organische koolwaterstoffen afkomstig van gelekte motorolie en hydrolische vloeistoffen. De rol van koolmonoxide (CO) is controversieel, maar recent bewijsmateriaal benadrukt de bijdrage ervan aan AS.
De studie beoordeelde 22 publicaties die in totaal 888 vluchten met 18 verschillende vliegtuigtypen omvatte. Hieruit bleek dat de CO-concentraties in de cabinelucht in drie niveaus konden worden onderverdeeld: laag (<5 ppm), matig (5-10 ppm) en hoog (>10 ppm). Er werd aangenomen dat lage niveaus geen gevolgen voor de gezondheid hadden, dat gematigde niveaus waarschijnlijke gezondheidsrisico’s met zich meebrachten bij chronische blootstelling, en hoge niveaus werden geassocieerd met aanzienlijke gezondheidseffecten bij zowel acute als chronische blootstelling. Van de onderzoeken werden in zes onderzoeken gematigde CO-niveaus (5,8-9,4 ppm) geregistreerd, en hoge niveaus (>10 ppm) in vier onderzoeken waarbij 376 vluchten betrokken waren. Met name werden tijdens 129 vluchten gevaarlijke CO-niveaus tussen 13 en 60 ppm gedetecteerd, waarbij enkele gevallen van CO-vergiftiging werden bevestigd bij stewardessen die verhoogde HbCO-niveaus hadden.
Recent bewijs benadrukt de rol van koolmonoxide aan aerotoxic syndrome
Deze bevindingen geven aan dat de CO-niveaus in de luchtvaart de grenswaarde voor beroepsmatige blootstelling kunnen benaderen of zelfs overschrijden. Daarbij moet worden opgemerkt dat aanvullende factoren zoals een lagere luchtdruk op grote hoogte de CO-toxiciteit kan verergeren. De binding van CO aan cytochroom P450-enzymen belemmert ook de metabolisatie van andere toxische verbindingen, waardoor de gezondheidsrisico’s nog groter worden.
De methode van onderzoek bestond uit het selecteren van relevante publicaties en analyseren van luchtkwaliteitsgegevens van verschillende vluchten. Gezien de ernstige gevolgen voor de gezondheid beveelt de studie ten zeerste aan om de grenswaarde voor beroepsmatige blootstelling (OEL) voor vliegtuigbemanningen te verlagen tot 5 ppm over een tijdgewogen gemiddelde van 8 uur, in overeenstemming met de WHO-richtlijnen. Daarnaast pleit het ook voor continue monitoring van de CO-niveaus tijdens alle vluchtfasen en voor de installatie van COdetectoren in vliegtuigcabines om zo de veiligheid te vergroten.
NB: Onlangs heeft de Gezondheidsraad een gezondheidskundige advieswaarde afgeleid van 6,4 ppm bij een normale luchtdruk (1 atm).5

Conclusie

De bevindingen uit deze recente onderzoeken onderstrepen de noodzaak om alert te zijn en te blijven, zodat gezondheidsrisico’s ten gevolge van het werk worden voorkomen door continu aan preventieve strategieën te blijven werken om de blootstelling te beheersen. De significante associaties tussen langdurige beroepsmatige blootstelling aan gevaarlijke stoffen en ernstige leverziekten, pesticidevergiftiging en depressie onder landarbeiders, aanhoudende contactallergieën door rubberversnellers en de rol van koolmonoxide in gezondheidsklachten onder cabinepersoneel, benadrukken het belang van strenge controles op de blootstelling en het doen van onderzoek onder werkers. Het implementeren van preventieve maatregelen aangevuld met gezondheidstoezicht kan het risico op gezondheidsklachten van werknemers in verschillende sectoren aanzienlijk verlagen, waardoor een veiligere en gezondere werkomgeving wordt gegarandeerd.

dr. Nicole Palmen, arbeidshygiënist/toxicoloog bij RIVM, Bilthoven. Contact: nicole.palmen@rivm.nl prof. dr. Lode Godderis, arbeidsarts, IDEWE en KU Leuven, Leuven

Referenties

1. Tovoli F, Stefanini B, Mandrioli D, et al. Exploring occupational toxicant exposures in patients with metabolic dysfunction-associated steatotic liver disease: A prospective pilot study. Dig Liver Dis. 2024;56:571-578.

2. Frengidou E, Galanis P, Malesios C. Pesticide exposure or pesticide poisoning and the risk of depression in agricultural populations: A systematic review and meta-analysis. J Agromedicine. 2024;29:91-105.

3. Kursawe Larsen C, Schwensen JFB, Zachariae C, et al. Contact allergy to rubber accelerators in consecutively patch tested Danish eczema patients: A retrospective observational study from 1990 to 2019. Contact Dermatitis. 2024;90:116-125.

4. Hageman G, van Broekhuizen P, Nihom J. The role of carbon monoxide in aerotoxic syndrome. Neurotoxicology. 2024;100:107-116.

5. Gezondheidsraad. Carbon monoxide; Healthbased recommended occupational exposure limit. The Hague, Gezondheidsraad Nr. 2024/12; 2024.

Geef je reactie

Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn. Heb je nog geen
account, maak dan hieronder een account aan.
Lees ook de spelregels.