Patiëntgericht communiceren in de GGZ is een boek van psychiater en voormalig huisarts Remke van Staveren. Met plezier en interesse heb ik dit verrassend complete boek doorgenomen. Dit qua lay-out moderne boek met veel leesbare casuïstiek is als praktische handleiding eigenlijk bedoeld voor GGZ-hulpverleners. Maar het is ook uitstekend bruikbaar voor sociaalgeneeskundigen zoals bedrijfs- en verzekeringsartsen die gericht en effectief willen communiceren met cliënten, werkgevers of arbeidsdeskundigen. Liefst 40% van de GGZ-populatie is ook cliënt bij bedrijfs- of verzekeringsartsen. Dat maakt dat veel uit dit boek ook bruikbaar is voor sociaalgeneeskundigen als het gaat om gericht communiceren en analyse van de problematiek. De gereedschappen zijn erop gericht de samenwerkingsrelatie met de verschillende gesprekspartners te verbeteren. Dat gaat dan via verbetering van inlevend vermogen en versterking van luister- en gesprekstechniek. De gedachte is dat daardoor het wederzijds vertrouwen en begrip worden versterkt met als gevolg dat je een trefzekerder analyse kunt maken van de problematiek. Cliënten zouden zich dan beter begrepen, gesteund en erkend voelen, met als gevolg meer inzicht en grip op de eigen rol bij verzuim. Hun kansen op succesvolle re-integratie in arbeid zouden daardoor groter worden. Zoveel mogelijk met de gesprekspartner consensus bereiken over de te stellen doelen is het leitmotiv van dit boek en dat kan ook uitstekend gebruikt worden door bedrijfs- en verzekeringsartsen.
Remke van Staveren. Tijdstroom. Tweede druk. ISBN 9789058982285
Empowerment en participatie
Interessant is dat het in de psychiatrie tegenwoordig veel gebruikte empowerment (het gebruik maken van wat wel goed en sterk is in de cliënt) gesprekstechnisch sterk aan bod komt. Ook dat kan getransponeerd worden naar de sociale geneeskunde. Dus minder kijken naar de beperkingen, maar focussen op wat nog wel in werk mogelijk is.
-
In ten minste twee opzichten is dit boek origineel: belangrijke elementen komen gecombineerd aan bod, zoals basisgespreksvaardigheden, motivationele gesprekstechnieken, socratisch uitvragen en technieken voor een verbeterd contact met gesprekspartners;
-
de lay-out met aparte eruit springende voorbeelden en casuïstiek maken het makkelijk en toegankelijk voor de lezer. De auteur neemt ons soms letterlijk mee naar haar spreekkamer en laat zien hoe inconsistenties bespreekbaar kunnen worden gemaakt.
Motivationele gesprekstechniek
Motivationele gesprekstechniek is een hoeksteen in dit boek. Er komen talloze situaties aan bod waar je als professional je voordeel mee kunt doen. Dat geeft je de mogelijkheid om minder vanuit een paternalistisch en meer vanuit een coöperatieve grondhouding je oordeelsvorming over belasting en belastbaarheid te formuleren. Dat geeft minder onbegrip en draagt bij aan de acceptatie van het oordeel.
Simulatie
Juist voor verzekeringsartsen is het hoofdstuk over simulatie trefzeker geschreven, maar eigenlijk is het een must voor alle professionals die daar meer grip op willen krijgen, omdat het geen zeldzaam verschijnsel is. Door in een vroeg stadium van verzuim mogelijke simulatie op een juiste manier aan de orde te stellen, heeft de cliënt nog de mogelijkheid om een andere weg in te slaan. De auteur geeft hier een helder exposé over. Ze benoemt de meest voorkomende aandoeningen die gesimuleerd worden, zoals PTSS, psychose, maar ook zaken als zwakbegaafd zijn en cognitieve defecten zijn kennelijk gevoelig voor simulatie.
Samenvattend: een praktisch en veelzijdig boek geschreven voor GGZ-professionals, maar ook toegankelijk en direct toepasbaar voor sociaal geneeskundigen. Aanrader!
Een van de vele voorbeelden
Jij: “Je vertelde me net dat de stemmen je opdrachten geven, soms moet je van de stemmen uit het raam springen. Ook moet je voor je vrouw en kinderen zorgen. Wat zeggen de stemmen precies tegen je?”
Patiënt (geagiteerd): “De stemmen zeggen: jij moet een huis krijgen, jij moet voor je vrouw en kinderen zorgen als een goede en gelovige man. Anders moet je uit het raam springen.”
(dit is onwaarschijnlijk, imperatieve hallucinaties geven meestal enkelvoudige opdrachten)
