Uit eerder onderzoek blijkt dat mensen met multiproblemen een aanzienlijk grotere kans hebben op werkloosheid. Niet de problemen zelf, maar de interactie tussen de verschillende problemen is de grootste barrière voor terugkeer naar werk. Mensen lijken in een vicieuze cirkel te komen, waarbij ze het ene probleem oplossen om met het volgende te worden geconfronteerd. Aangezien er weinig bekend is over deze ‘niet medische’ problemen was het doel van ons onderzoek om inzicht te krijgen in de prevalentie, soorten, het aantal en de combinaties van ervaren problemen en de geassocieerde kenmerken met multiproblematiek bij mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering.

In deze cross-sectionele studie zijn UWV-klanten met een arbeidsongeschiktheidsuitkering en onbenutte resterende verdiencapaciteit benaderd voor deelname aan het onderzoek. De klanten waren voor ondersteuning bij de re-integratie aangemeld bij een van de veertig arbeidsdeskundigen die deelnamen aan een effectstudie. Na het geven van informed consent, werden door middel van vragenlijsten sociodemografische factoren en de mate waarin zij tien mogelijke problemen ervaren, uitgevraagd. Door gebruik van data uit UWV-registers zijn de gegevens aangevuld met werkstatus en diagnosecodes.

In totaal zijn er 207 klanten geïncludeerd, van wie 87% multiproblematiek (2 of meer problemen) ervaart, en 13% slechts één of geen problemen ervaart. Het gemiddelde aantal problemen was 3,3 en 12% rapporteerde zelfs 6 of meer problemen. De meest gerapporteerde problemen die hen belemmeren in het participeren in de samenleving en/of in werk, waren lichamelijke gezondheidsproblemen (76%) en mentale gezondheidsproblemen (76%) gevolgd door een te lage of niet passende opleiding (57%), financiële problemen (43%), zorg voor familie of kinderen (38%), huisvestingsproblemen (15%), problemen met de Nederlandse taal (13%), contact met politie of justitie (4%) en huiselijk geweld (3%).

Van de klanten met lichamelijke en/of mentale gezondheidsproblemen ervaart 55% tevens problemen door een te lage of niet passende opleiding, 45% van deze groep ervaart ook financiële problemen en 40% ervaart ook problemen door de zorg voor familie of kinderen. Hoewel slechts 3% van de 207 deelnemers huiselijk geweld als een probleem rapporteert, is er bij al deze gevallen sprake van multiproblematiek. Verder is het opvallend dat er van de mensen met een lichamelijke en/of mentale diagnose, 6% geen problemen ervaart met de lichamelijke of mentale gezondheid, maar wel met hun opleidingsniveau en financiële problemen.

Tevens vonden we een associatie met opleidingsniveau, waarbij mensen met een lage opleiding significant meer problemen ervaren dan mensen met een gemiddeld of hoog opleidingsniveau.

De prevalentie van multiproblematiek onder mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering met onbenutte resterende verdiencapaciteit is hoog. Naast fysieke en mentale problemen worden ook problemen met de opleiding, financiële problemen en de zorg voor familie en kinderen gerapporteerd.

Omdat de ervaren problemen divers zijn, zou een integrale en op de individuele klant toegesneden ondersteuning van toegevoegde waarde kunnen zijn bij een duurzame re-integratie.

De prevalentie van het aantal mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering dat multiproblemen ervaart is groot. Aangezien multiproblematiek een indicatie is voor werkloosheid, is het van groot belang om zicht te krijgen op het soort en de combinatie van problemen die klanten ervaren en waarvan zij van mening zijn dat het hun participatie in de samenleving en re-integratie naar werk belemmert. Door hier gericht op in te zetten bij de ondersteuning en hulp te bieden bij het oplossen van de problemen die klanten zelf als meest urgent ervaren, kunnen zij weer meer perspectief krijgen richting participatie.