Psychische klachten zijn de belangrijkste oorzaak van langdurig verzuim. Wij onderzochten de relatie tussen psychosociale werkomstandigheden en psychisch langdurig verzuim. En ook of factoren zoals distress, burn-out, bevlogenheid, werkvermogen en werksatisfactie mediatoren zijn tussen de psychosociale werkomstandigheden en het psychisch langdurig verzuim.
Wij voerden een prospectieve cohortstudie uit. Van bijna 32.000 niet-verzuimende werknemers gebruikten we de gegevens van onlinevragenlijsten, ingevuld als onderdeel van een Preventief Medisch Onderzoek (PMO), om de individuele psychosociale werkbelasting (werkstressoren en energiebronnen) in te schatten.
Werkstressoren
Werkstressoren omvatten werktempo, cognitieve belasting en emotionele belasting. Werkenergiebronnen zijn werkvariatie, taakduidelijkheid, ontwikkelingsmogelijkheden, ondersteuning van leidinggevenden en van collega’s. Tevens werden tijdens het PMO distress, burn-out, bevlogenheid, werkvermogen en werksatisfactie gemeten. In het jaar volgend op het PMO werd bij een verzuimduur van >42 dagen tijdens een spreekuur door een bedrijfsarts een psychische diagnose gesteld.
Figuur 1: Multipele mediatiemodellen. Model A was gecorrigeerd voor werkenergiebronnen. Model B was gecorrigeerd voor werkstressoren.
Emotionele belasting en distress
1. Emotionele belasting hangt sterk samen met een hoger risico op psychisch verzuim. Veel ontwikkelingsmogelijkheden en ondersteuning van collega’s hangen samen met een lager risico op psychisch verzuim. Opvallend is dat een hoog werktempo niet samenhangt met een hoger risico op psychisch verzuim.
2. De relatie tussen werkomstandigheden en psychisch verzuim werd gemedieerd door distress, werkvermogen en werk satisfactie. Distress was hierbij de belangrijkste mediator. De onderzochte werkstressoren leidden eerst tot distress middels het uitputtingsproces, wat uiteindelijk leidde tot psychisch verzuim. De onderzochte energiebronnen leidden eerst tot werksatisfactie en werkvermogen middels het motivatieproces en verminderden uiteindelijk het risico op psychisch verzuim. Burn-out en engagement bleken geen mediator te zijn tussen werkomstandigheden en psychisch verzuim.
Conclusies
1. Werkstressoren en energiebronnen hangen samen met psychisch verzuim. Het effect van emotionele belasting op psychisch verzuim is het grootst.
2. Distress, werksatisfactie en werkvermogen zijn mediatoren tussen werkomstandigheden en psychisch verzuim.
Implicaties voor de praktijk van de bedrijfsarts
Om psychisch verzuim te voorkomen is het belangrijk om de werkgebonden oorzaken van psychische klachten te onderzoeken tijdens het spreekuur. Er zou met name aandacht besteed moeten worden aan hoge emotionele belasting, lage ontwikkelingsmogelijkheden en weinig ondersteuning van collega’s. Daarnaast zijn hoge distress, lage werksatisfactie en laag werkvermogen vroege signalen van dreigend psychisch verzuim. Deze factoren zouden ook periodiek in een PMO gemeten kunnen worden. Werknemers
die risico lopen kunnen dan vroeg verwezen worden naar een bedrijfsmaatschappelijk werker of psycholoog. Omdat het effect van emotionele belasting het grootst is worden preventieve trainingen in emotieregulatie geadviseerd bij werknemers in beroepen met een hoge emotionele belasting.
Referentie
Dit is een samenvatting van: Distress, work satisfaction, and work ability are mediators of the relation between psychosocial working conditions and mental health-related long-term sickness absence, Journal of Occupational Rehabilitation, 2021. DOI: 10.1007/s10926-020-09931-w.
