Birgit Gielen heeft als directeur de dagelijkse leiding over het in Brussel gevestigde InterMutualistisch Agentschap (IMA). Dit instituut telt 22 medewerkers en kan qua werkzaamheden omschreven worden als een ‘lightversie' van het Nederlandse Nivel. Bij het IMA werken met name dataspecialisten en -analisten. Birgit zelf promoveerde in de biologie en heeft een researchachtergrond.
Birgit Gielen
Kun je iets meer vertellen over het IMA en wat jullie precies doen?
‘Ziekenfondsen zitten van oudsher op een berg aan gezondheidszorgdata. Twintig jaar geleden besloten de zeven ziekenfondsen om al die data via het IMA samen te voegen ten behoeve van onderzoek en beleid. De ziekenfondsen hebben nog altijd een belangrijke plek in de raad van bestuur. Daarin zijn echter ook vier overheidsinstanties vertegenwoordigd, die zich bezighouden met ziekteverzekering, sociale zekerheid en gezondheidsonderzoek. Het IMA doet datagedreven onderzoek naar thema’s die wij of de ziekenfondsen belangrijk vinden. Daarnaast doen we ook veel onderzoekswerk in opdracht van de overheid en zijn onze data beschikbaar voor overheden en wetenschappelijk onderzoek.’
IMA ordent
Beleidsmakers en wetenschappers die op zoek zijn naar gezondheidsdata van de Belgische bevolking, komen aan hun trekken bij het InterMutualistisch Agentschap (IMA). Het IMA verzamelt gedetailleerde informatie over (vergoede) medische zorg en medicijnen van alle 11 miljoen Belgen.
Kun je wat voorbeelden noemen van de onderzoeksthema’s?
‘Historisch doen we vooral veel onderzoek naar ziektekostenverzekering, gezondheidsongelijkheid en de toegankelijkheid en kwaliteit van de zorg. Onderzoeksthema’s zijn bijvoorbeeld diabetes, mentale gezondheid, borstreconstructie (kosten) en recent ook de coronacrisis. Verder publiceren we elk jaar de IMA-ziekenhuisbarometer.’
Wat meet die barometer?
‘Onderzoeksthema’s zijn onder meer diabetes en mentale gezondheid’
‘Het is een jaarlijks terugkerend rapport over de financiële toegankelijkheid van de ziekenhuiszorg en heel kenmerkend voor ons. De barometer houdt bij hoe hoog de eigen bijdrage is die patiënten moeten betalen wanneer ze in het ziekenhuis worden opgenomen. Uit de barometer blijkt dat die supplementen op de artsenhonoraria jaar op jaar stijgen. Mede door onze publicaties staat de eigen bijdrage die patiënten betalen bij een ziekenhuisopname nu echt wel op de politieke agenda.’
Het IMA beheert ook een atlas. Wat kunnen we daarin vinden?
‘De IMA-atlas is een website met statistieken en indicatoren op nationaal, regionaal en gemeentelijk niveau. Daar waar de privacyregeling het toelaat kun je zelfs tot op het niveau van de wijk statistieken en indicatoren vinden en downloaden. De site geeft demografische data en data over bijvoorbeeld zorggebruik, geneesmiddelengebruik, preventie, kwaliteitsindicatoren en financiële toegankelijkheid. Zo kun je bijvoorbeeld zien welk percentage van de bevolking veel zorguitgaven heeft en in welke regio’s deze mensen wonen. Dit zijn bijvoorbeeld patiënten met zeldzame aandoeningen of mensen met een chronische aandoening. Zij kunnen in aanmerking komen voor het ‘Statuut chronische aandoening’, een extra financiële tegemoetkoming voor medische kosten. De IMA-atlas brengt dat in kaart, monitort de ontwikkeling en geografische verschillen. Het wordt door veel gemeentes geraadpleegd om te kijken of er wijken of zones zijn waar het precair is. Ze kunnen dan hun beleid hierop afstemmen.’
Statuut voor extra tegemoetkoming. Bron: ima-aim.be
Uit de IMA-atlas blijkt dat er regio’s zijn waar meer dan 15 procent van de bevolking zo’n statuut heeft. Wat zegt dat over zo’n regio?
‘De eerste vraag die je moet stellen is: hoe ziet mijn populatie eruit? Het kan zijn dat de bevolking gemiddeld ouder is, waardoor er ook meer chronische aandoeningen zijn. Of misschien is de sociaal-economische situatie moeilijk. Je kunt op basis van een kaartje niet meteen conclusies trekken. We promoten de site daarom ook niet bij het grote publiek, maar alleen bij professionele gebruikers die met data overweg kunnen.’
Houden jullie ook gegevens over arbeidsongeschiktheid bij?
‘Inderdaad. En we doen ook projectmatig onderzoek. Een recent voorbeeld is onze studie naar bariatrische chirurgie. We hebben gekeken naar de arbeids(on)geschiktheid van personen twee jaar voor en drie jaar na een bariatrische ingreep. Daar kwamen mooie resultaten uit. De data toonden aan dat twee jaar voor de ingreep 49,7 procent arbeidsgeschikt was. Drie jaar na de ingreep was het arbeidsgeschiktheidspercentage opgelopen tot 61,2 procent. Je kunt daaruit afleiden dat bariatrische chirurgie een positief effect heeft op de inzetbaarheid van mensen.’
Staan er nog meer van dit soort onderzoeken op de planning?
‘Binnenkort verwachten we de resultaten van een interessante studie naar de psychische gezondheid. Daarin is gekeken naar cohorten van patiënten die langer dan zes maanden niet werken omwille van mentale problemen. Het gaat dan specifiek om angst- en stemmingsstoornissen en burn-out. We verwachten veel van dit onderzoek, waarvan de eerste resultaten begin 2024 beschikbaar zijn.’
Kan daar ook preventie uit voortkomen?
‘Jazeker. Wanneer we de groep beter kennen kunnen we ook de risicogroepen beter in kaart brengen. Dat is ook het uiteindelijke doel.’
Interesse?
Geïnteresseerd in het werk van IMA? Bezoek dan ima-aim.be. Via de site kun je je ook abonneren op de nieuwsbrief en blijf je op de hoogte van nieuwe onderzoeksresultaten. Verder kijken naar Belgische demografische en gezondheidsdata? Kijk dan op atlas.ima-aim.be.
