Werkparticipatie is gerelateerd aan een betere kwaliteit van leven voor mensen met een dwarslaesie. Maar welke kenmerken van het werk gerelateerd zijn aan kwaliteit van leven bij mensen met een dwarslaesie is grotendeels onbekend.
Methodologie: in dit crosssectionele onderzoek werd een vragenlijst verstuurd met demografische, dwarslaesie- en werkgerelateerde items naar mensen met een dwarslaesie in Nederland. Kwaliteit van leven werd bepaald door vijf vragen (Tabel 1). De werkuitkomsten waren aantal werkuren, werkcontrole en werkstress. Mensen in de werkende leeftijd met ten minste 1 uur betaald werk per week werden geïncludeerd.
Tabel 1: De 5 vragen over kwaliteit van leven (WHOQOLBREF).
|
Hoe zou u uw kwaliteit van leven inschatten?
|
Erg slecht
|
Slecht
|
Redelijk
|
Goed
|
Erg goed
|
|
Hoe tevreden bent u met uw gezondheid?
|
Erg ontevreden
|
Ontevreden
|
Tevreden, noch ontevreden
|
Tevreden
|
Erg tevreden
|
|
Bent u tevreden met uw vermogen om alledaagse activiteiten te verrichten?
|
Erg ontevreden
|
Ontevreden
|
Tevreden, noch ontevreden
|
Tevreden
|
Erg tevreden
|
|
Hoe tevreden bent u met uw persoonlijke relaties?
|
Erg ontevreden
|
Ontevreden
|
Tevreden, noch ontevreden
|
Tevreden
|
Erg tevreden
|
|
Bent u tevreden met uw leefomstandigheden?
|
Erg ontevreden
|
Ontevreden
|
Tevreden, noch ontevreden
|
Tevreden
|
Erg tevreden
|
Een hiërarchische regressieanalyse werd uitgevoerd om te onderzoeken welke kenmerken van werk gerelateerd zijn aan de kwaliteit van leven, waarbij gecontroleerd werd voor klinische en demografische variabelen.
Resultaten
Het onderzoek includeerde 169 personen met een dwarslaesie (74,6% man, gemiddeld 47,8 jaar, gemiddeld 18,9 jaar sinds ontstaan dwarslaesie). Het uiteindelijke model verklaarde 31 procent van de variantie in kwaliteit van leven (Tabel 2).
Tabel 2: Hiërarchische regressieanalyse om kwaliteit van leven te bepalen.
De analyse werd uitgevoerd in vier stappen, waarbij elke stap extra variabelen toevoegde om te zien hoe deze de kwaliteit van leven beïnvloeden. ß (Beta) geeft de sterkte en richting van de relatie tussen de onafhankelijke variabele en de kwaliteit van leven aan. R2 geeft het percentage van de variantie in kwaliteit van leven aan dat wordt verklaard door de onafhankelijke variabelen.
*p < .05 **p <.01 NB: Alleen de demografische en dwarslaesie-gerelateerde variabelen die significant correleerden met kwaliteit van leven zijn opgenomen in deze regressie analyse.
|
Onafhankelijke variabele
|
Stap 1 (ß)
|
Stap 2 (ß)
|
Stap 3
(ß)
|
Stap 4 (ß)
|
|---|---|---|---|---|
|
Arbeidsongeschiktheidsuitkering
|
-.13
|
-.02
|
-.03
|
-.03
|
|
Huishoudinkomen
|
-.16*
|
-.14
|
-.11
|
-.05
|
|
Dwarslaesie-gerelateerde gezondheidscomplicaties
|
-.41**
|
-.38**
|
-.37**
|
-.37**
|
|
Werkuren
|
.20*
|
.18
|
.22*
|
|
|
Werkcontrole
|
.14
|
.12
|
||
|
Werkstress
|
-.23**
|
|||
|
R2
|
.23
|
.25
|
.26
|
.31
|
|
F
|
15.95
|
11.38
|
11.58
|
11.87
|
Dwarslaesie-gerelateerde gezondheidscomplicaties waren het sterkst gerelateerd aan kwaliteit van leven. Deze complicaties omvatten onder meer urineweginfecties, problemen met het hart, ademhalingsproblemen en slaapproblemen. Een lager aantal complicaties was geassocieerd met een betere kwaliteit van leven. Een hoger aantal werkuren per week en een lagere werkstress waren gerelateerd aan een betere kwaliteit van leven. Werkcontrole was niet gerelateerd aan kwaliteit van leven.
Implicaties voor praktijk bedrijfsarts
Het is tijdens het spreekuur voor werknemers met een dwarslaesie van belang om:
1) niet alleen de werkstatus te monitoren, maar ook hoe werk wordt ervaren.
2) aandacht te besteden aan het aantal werkuren en werkstress, omdat deze factoren correleren met kwaliteit van leven.
3) dwarslaesie-gerelateerde gezondheidscomplicaties te monitoren en hierop adequaat te handelen (bijvoorbeeld verwijzen), aangezien deze het sterkst gerelateerd zijn aan de kwaliteit van leven.
Het promotieonderzoek van Renée van Dinter gaat over ‘Duurzame arbeid bij mensen met een dwarslaesie’.
Van Dinter R, Reneman MF, Post MWM. Relation between work hours, work control, work stress, and quality of life in persons with spinal cord injury. Dis Health J 2024 Aug 13 (online). Doi.org/ 10.1016/j.dhjo.2024.101682.
▶ Renée van Dinter is promovenda in het Universitair Medisch Centrum Groningen, locatie Centrum van Revalidatie, Groningen. Contact: r.van.dinter@umcg.nl
