De werkomgeving wordt steeds ingewikkelder en daarmee ook het werk dat in organisaties wordt gedaan. De complexiteit van het hedendaagse werken waarbij een groot beroep wordt gedaan op zelfmanagement, maakt werken op de reguliere arbeidsmarkt niet eenvoudig voor werkenden met autisme, die over het algemeen genomen moeite hebben met (snelle) veranderingen, ingewikkelde sociale taken en een hoog werktempo.¹

Het lukt maar een klein deel van de mensen met autisme (25-30%) om een betaalde baan te vinden en de kans op uitval uit het werk is groot.^2-8 Problemen ontstaan soms pas na jaren van goed functioneren als gevolg van veranderingen of overbelasting. Veel mensen met autisme hebben een groot vermogen ontwikkeld om te compenseren, waardoor hun autisme lang onopgemerkt blijft. Deze compensatie kost veel energie en kan uiteindelijk leiden tot uitval op het werk als gevolg van overbelasting.⁹ Vaak wordt een diagnose pas op latere leeftijd gesteld, bijvoorbeeld wanneer het werk te veel heeft gevraagd. Van mensen die wel vroegtijdig zijn gediagnosticeerd, is bekend dat de werkzaamheden die ze uitvoeren vaak onder het opleidingsniveau liggen en dat het veelal werk is dat slecht wordt betaald.¹⁰ Omdat de beperkingen van mensen met autisme vaak onzichtbaar zijn en iemands belastbaarheid en mogelijkheden sterk afhankelijk zijn van omgevingsfactoren, is het niet altijd eenvoudig om iemand te re-integreren in of naar passend werk.

De aanleiding voor de ontwikkeling van WerkWeb-Autisme (WW-A) was dat ervaringsdeskundigen, professionals, onderzoekers, zorginstellingen, werkgevers en gemeenten, allen actief op het thema autisme en werk, graag de wetenschappelijke- en praktijkkennis die ze hadden vergaard rondom dit thema toegankelijk wilden maken voor een breed publiek. Primair is de website ontwikkeld met het doel om mensen met autisme te helpen om opleiding en werk te vinden c.q. te behouden. Werk dat bij hen past en dat ze met plezier doen. Ook voor andere betrokkenen, zoals werkgevers, zorgverleners en naasten bevat de website relevante informatie en tools die kunnen bijdragen aan duurzame arbeidsparticipatie van mensen met autisme. De website bevat informatie en tools die helpen om meer kennis op te doen over de mogelijkheden die mensen met autisme op de arbeidsmarkt hebben.

De website is gebaseerd op een combinatie van informatie:

WW-A is opgebouwd uit drie onderdelen (kader 2), namelijk (1) een deel met informatie over studeren, werk zoeken, werk houden en het hebben van geen werk of studie, (2) een persoonlijk ontwikkelprofiel en (3) de Nederlandse vertaling van het werkboek Finding Work. De informatie is gerangschikt naar de situatie waarin iemand zich bevindt: studeren, werk zoeken, werk behouden en geen werk of studie. Vanuit elk van deze situaties bevat de website gerichte informatie die mensen met autisme kan helpen om de eigen regie te versterken en de kans op duurzame arbeidsparticipatie te bewerkstelligen. Zo helpt het nadenken over de gestelde vragen in het persoonlijk ontwikkelprofiel mensen met autisme om een gesprek te starten met (werk)begeleiders over hun talenten, vaardigheden, behoeftes en werkaanpassingen of ondersteuning. En zo helpt het lezen van tips over het voeren van een sollicitatiegesprek bij de voorbereidingen hiervan. De informatie op de website is niet alleen relevant voor de mensen met autisme zelf, maar ook voor de directe sociale (thuis)omgeving, alsmede voor betrokken professionals en werkgevers. Bovendien kan het ingevulde ontwikkelprofiel helpen bij gesprekken die worden gevoerd met hulpverleners in de zorg of de werksituatie. Of, beter nog, het profiel kan samen worden ingevuld en zo direct inzicht geven.

Sinds de lancering van de website op 2 april 2019 hebben bijna 22.000 unieke bezoekers WW-A bezocht. Meer dan 750 bezoekers hebben een persoonlijk ontwikkelprofiel aangemaakt en zijn daarmee aan de slag gegaan. Om de website te blijven verbeteren, vindt er onderzoek plaats naar de effectiviteit van de website. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door het Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam en de afdeling Toegepast GezondheidsOnderzoek van UMC Groningen.

Uit interviews die gehouden werden met gebruikers van WW-A, zowel mensen met autisme als (werk)begeleiders, bleek dat beide groepen het samen gebruiken van de website als zinvol hebben ervaren. Ze gaven ook aan dat een ingevuld persoonlijk ontwikkelprofiel kan helpen bij het voeren van een gesprek over wensen, talenten, vaardigheden, behoeftes en werkaanpassingen of ondersteuning, wat belangrijk is in de zoektocht naar passend werk.

Het onderzoek naar de effecten van het gebruik van WW-A loopt nog. Uit analyse van de eerste resultaten lijkt WW-A bruikbaar te zijn in het ondersteunen van een groot aantal factoren die bijdragen aan de mate waarin iemand arbeidsgereed is. Arbeidsgereedheid staat voor het zelf-ervaren vermogen om passend werk te vinden en te behouden en belemmeringen voor (duurzame) arbeidsparticipatie te verminderen of op te heffen¹⁴. Met een op dit concept gerichte vragenlijst kunnen we de persoonlijke veranderingen als gevolg van re-integratievoorbereidende en re-integratieondersteunende interventies meten die aan het verkrijgen of veranderen van werk vooraf gaan. Binnen de huidige samenleving, waar zelfmanagement steeds belangrijker wordt, is het van belang dat een individu deze arbeidsgerelateerde zaken zelf kan regelen. WW-A lijkt dus bij te dragen aan deze arbeidsgereedheid.