Het interview met Kitty Jong in Trouw gaat over de vraag hoe werkgevers moeten omgaan met ongevaccineerden op de werkvloer. Sommige werkgevers willen graag een coronacheck kunnen doen, om zo risico’s te verlagen en discussies te voorkomen. De vicevoorzitter begrijpt dat, maar wil zover niet gaan. “Het is geen makkelijke discussie, maar als we dit gaan faciliteren, komen we op een glijdende schaal terecht. Want als een werkgever wéét dat jij niet gevaccineerd bent, wat wordt dan de volgende stap,” tekent Trouw op.
Jaap Maas stelt dat werkgevers eerst een stap terug moeten doen. “De basis voor arbobeleid is de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E). Onderzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid laat zien dat maar liefst 70 procent van de werkgevers die niet heeft,” zegt hij. In de RI&E’s die er wel zijn, ontbreken biologische agentia vaak. “Hier hebben werkgevers, maar ook werknemers, iets heel groots laten liggen,” zegt Maas.
Voor een RI&E is namelijk instemmingsrecht nodig van de ondernemingsraad. “Ik zou zeggen: FNV, spreek de voorzitters van die raden aan en laat ze naar hun bestuurders gaan. Een RI&E is verplicht, maar die regel wordt niet gehandhaafd.” Met zo’n inventarisatie kan een bedrijf veel meer maatwerk leveren en zijn er handvatten om met elkaar in gesprek te gaan. Als het bedrijf zo klein is dat er geen OR is, komt de preventiemedewerker in beeld. “Je zou ook kunnen denken aan een branche-RI&E.”
Gepolariseerd
De kern van de oplossing ligt volgens Maas in het gezondheidsraad-advies Werknemers en infectieziekten – Criteria voor vaccinatie. “Aan de hand van die richtlijn kan er een discussie plaatsvinden tussen werkgever, personeelsvertegenwoordiging en de bedrijfsarts en arbo-kerndeskundige over at proportioneel is gegeven de specifieke omstandigheden.”
Een ander discussiepunt is de AVG. “De overheid blijft in deze discussie te veel op de achtergrond,” zegt Maas. “Er moet een fundamentele discussie plaatsvinden over hoe de AVG zich verhoudt tot de wetgeving voor veilig werken.” Je hebt namelijk als werkgever en ondernemingsraad informatie nodig om arbobeleid te maken. “Daar heb je informatie over werknemers voor nodig, niet per se de individuele vaccinatiestatus, maar de vaccinatiegraad, eventueel uitgesplitst naar afdelingen. Dat wordt nu geblokkeerd door de AVG. Dat vind ik een politieke discussie waard.”
Hierin ligt een grote rol voor de bedrijfsarts. “De discussie is nu gepolariseerd, maar in de kern is het waarborgen van gezondheid op de werkvloer normaal bedrijfsgeneeskundig werk. Op basis van een RI&E kan die samen met de ondernemingsraad maatwerk leveren voor medewerkers, bijvoorbeeld door te kijken hoe werk aangepast kan worden om risico’s te verkleinen.” In het idee dat er nu is, een QR-code bij de voordeur, ziet Maas “een groot afbreukrisico.” Er is namelijk krapte aan personeel en mensen die zich uit principe niet laten vaccineren, zullen zich ziekmelden. “En waar komen ze dan terecht? Bij de bedrijfsarts. Dan zit je in de reactieve rol, terwijl je een proactieve rol wil.”
Er zijn veel mogelijkheden om mensen gewoon aan het werk te houden, gevaccineerd of ongevaccineerd, zegt Maas. “Natuurlijk moet je hier een verschil maken tussen zorgpersoneel en personeel in andere sectoren,” zegt hij. “Maar buiten de zorg kunnen mensen thuis werken, je kan tijdsvakken maken waarin verschillende groepen naar de werkvloer komen, je kan digitaal vergaderen. Er is geen enkele aanleiding om dit met een QR-code aan de deur te regelen.”
Open spreekuur
Maas pleit sterk voor de mogelijkheid van een open spreekuur voor de bedrijfsarts. “Medewerkers die zich om wat voor reden dan ook niet willen of kunnen laten vaccineren hebben in principe toegang tot de bedrijfsarts. Ik denk niet dat dat altijd bekend is.” Zo kan de medewerker zijn vaccinatiestatus bespreken en kan de arts meedenken over de belastbaarheid van de medewerker en aanpassingen aan diens werk. “Het is voor alle partijen belangrijk om te weten wat de wettelijke kaders zijn en daar gebruik van te maken.”
