‘Preventieve zorg is niet aan te merken als geneeskundige zorg.’

Ik moest het even tot me laten doordringen maar het stond er echt! In een brief van Zorginstituut Nederland en ZonMw bij de afwijzing van een ingediend projectidee (waar ik zijdelings bij betrokken was) in het kader van de subsidieregeling veelbelovende zorg.

Preventie, in dit geval van hart- en vaatziekten, wordt kennelijk noch als geneeskundige zorg noch als veelbelovend gezien. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het bij deze regeling moest gaan om zorg die vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw) bekostigd wordt, maar dan nog …. Het blijft voor mij een merkwaardig uitgangspunt.

Aandacht voor preventie wordt in de gezondheidszorg nog vaak met de mond beleden maar in de praktijk vermeden. Over de kansen voor preventieve zorg in het nieuwe kabinet hoeven we niet te optimistisch te zijn. De partij van de nieuwe minister voor volksgezondheid, de PVV, is in haar verkiezingsprogramma in de enige strofe over preventie duidelijk: ‘stop de doorgeslagen betutteldrift. De overheid kan voorlichten, maar bepaalt niet of je rookt, drinkt en wat je eet. Geen suikertaks en geen vleestaks’. In het Hoofdlijnenakkoord van de vier formerende partijen staat weliswaar ‘Preventie meer centraal, inclusief sport en bewegen, om de gezondheid te verbeteren, gezondheidsverschillen te verkleinen en de zorgvraag te beheersen’, maar er wordt geen enkele financiële dekking bij gegeven. Sterker nog: de door Rutte IV ingezette intensivering van de middelen voor de publieke gezondheid wordt afgebouwd: in totaal 300 miljoen minder voor met name preventie.

Wat het nieuwe kabinetsbeleid gaat betekenen voor de aandacht voor preventie in de arbozorg is nog niet duidelijk. Eerder is door de Arbeidsinspectie aangegeven dat haar inspecteurs actief gaan handhaven op de verplichting voor werkgevers om een PAGO aan te bieden maar het is de vraag of daarvoor voldoende prioriteit en capaciteit gevonden kan worden. We zullen zien.

Toch heeft de NVAB onlangs een nieuwe koers voor de arbeids- en bedrijfsgeneeskunde uitgezet, waarbij het preventief handelen van de bedrijfsarts ten opzichte van de verzuimbegeleiding een grotere rol moet gaan spelen. Is dit dan tegen beter weten in?

Nou, persoonlijk denk ik van niet. Zoals in het koersdocument van de NVAB ook wordt aangegeven, is preventie zowel op individueel als op collectief niveau ook nu al een wettelijke taak voor de bedrijfsarts. Een taak waar door de huidige prioriteit bij de verzuimbegeleiding in het activiteitenpakket van de meeste bedrijfsartsen nauwelijks invulling aan wordt gegeven. Daarnaast moet door het toenemende tekort aan bedrijfsartsen toch al een andere koers ingezet worden om de gezondheid van de werkende bevolking te beschermen en te bevorderen. Dat vraagt keuzes. Niet alleen van de politiek en van maatschappelijke partijen maar ook van de beroepsgroep zelf. Uiteraard brengt dat vele uitdagingen met zich mee en maakt het de noodzaak om daarbij samen te werken met andere beroepsgroepen alleen maar groter. Maar het zal moeten. Een koers verleg je alleen door het roer om te gooien. Ons vak is sowieso niet voor watjes ….

Auteur

Prof. dr. Carel Hulshof
Contact: c.t.hulshof@amsterdamumc.nl